فهرست مطالب

پیشگفتار. 5

مقدمه. 11

بخش اول ـ نظریه و زندگی‌نامه فروید (راهنمای مراجعان). 17

فصل اول ـ زندگی‌نامه. 18

فصل دوم  ـ تاریخچه تحول فکر فروید. 51

فصل سوم ـ مفاهیم بنیادی نظریه فروید. 63

فصل چهارم ـ نظریه شخصیت در دیدگاه فروید. 93

فصل پنجم ـ ماهیت انسان در دیدگاه فروید. 129

فصل ششم ـ اضطراب و مکانیسمهای دفاعی.. 133

فصل هفتم ـ نقدی بر نظرات فروید. 145

بخش دوم ـ رویکرد درمان (راهنمای روان‌کاوان). 151

فصل اول ـ روان درمانی 152

فصل دوم ـ فرآیند درمان. 157

سوالات چهار گزینهای و پاسخ صحیح. 185

منابع. 197

پیشگفتار

      با توجه به­مشکلات روانی متعدد و روزافزون جوامع درخصوص بیماری‌های روانی، درمان‌های متعددی برای درمان بیماران در کشورهای مختلف براساس نظریه‌های گوناگون تدوین شده است. پایه و اساس روان‌شناسی به­شکل امروزین توسط زیگموند فروید و نظریه روان­کاوی وی ریخته شد و نظریات متعدد هریک به نوعی بخشی از مفاهیم خود را از افکار فروید وام گرفتند، متولد شدند. درمان‌های متعدد پدید آمدند اما هنوز رویکرد روان‌کاوی از جایگاه مطلوبی در بین جوامع برخوردار است هرچند که اقبال در همه کشورها و فرهنگ‌ها برای این مکتب یکسان نیست و درمان صورت گرفته نیز در تمامی فرهنگ‌ها به یک شکل جواب‌گو نیست و با توجه به رویکرد تعبیر و تفسیر سمبول‌ها که به‌شکل تغییر یافته حاکی از محتویات ناخودآگاه افراد هستند؛ روان­کاوی در فرهنگ‌ها و جوامعی با پذیرش و اقبال خوب مواجه خواهد شد که تفکر انتزاعی و بعد سمبولیک در آن رشد کرده باشد و نگاه جامعه نگاه انتزاعی و روان­کاوی باشد.

      بدون تردید فروید یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین افراد در روان‌شناسی انسان بود، اگرچه که با گذر زمان تغییرات متعددی در نظرات وی چه در زمان حیات و چه پس از مرگ وی توسط خود و یا شاگردانش صورت گرفته است. دانشکده‌ها و انجمن‌های علمی معتبر جهان برای وی جایگاهی همسان و همانند آلبرت انیشتین قایلند و کشف روان­کاوی و پـایـه‌گذاری روا‌ن­شنـاسـی و روان‌پزشـکی مـدرن را با پیـدایش تئوری نسبیت (E=mc2) برابر می‌شمارند.

       با این همه تمام زوایای اندیشه فروید به­گونه­ای که بایست توسط افراد غیرنخبه و گاهی نخبگان جهان شناخته و درک نگردید و در کشور ما نیز می­توان گفت: غیر از گروه اندکی از جامعه علمی حتی روان‌شناسان نیز به زوایای اندیشه وی پی­نبرده‌اند و در مقابل آن بدون خواندن دقیق گفته‌های فروید و درک درست از آن جبهه می‌گیرند و مقاومت به­خرج می‌دهند.

       فروید در یکی از سخنرانی­های خود در رابطه با رویا و لغزش­های کلامی به این مساله اشاره می­کند که حتی اگر رویاها پیش­پا افتاده نیز باشند در هر صورت وجود دارند، پس می­توانیم در جهت تبیین علت وجودیشان حساب پس دهیم.

        با این همه فروید نیز همچون یک انسان خطاپذیر بود و تصحیح نظرات وی در اواخر عمر و ورود به­مذهب و فلسفه کار را بر وی دشوار نمود. اما از مخالفان سرسخت وی جای یک سوال باقی است که آیا نظرات آن‌ها در تمام موارد صدق می‌کند و نظریه­ی جدیدی بر نقد نظرات آن‌ها متولد نشده و آیا با ظهـور یک نظـریه جدید بـایست دسـت به نابودسازی نظرات پیـشین زد؟ از آنجا که فروید در نظرات خـود این مخالفت­ها را پیش­بینی می‌کرد و همه را به­نوعی از عـوامل اصـلی مقاومت‌هـای روانی افراد می­دانست کمی اندیشه و تفحص در کلام وی جهت فهم مجدد و دور از جبهه­گیری نسبت به­نظرات وی خالی از لطف نیست.

       با پیشرفت اپیدمیولوژی و تحقیق بالینی و تکامل روش­های مختلف تحقیق و افزایش دقت در آن­ها بر تعداد مطالعات بالینی در زمینه­های مختلف درمانی افزوده شد و رویکردهای درمانی متعدد بر مبنای نظرات جدید به­منصه­ی ظهور رسیدند. شیوه­های درمان افزایش یافت و ذایقه و خواست بیماران نیز جهت درمان متنوع گردید اما کدام درمان برای کدام بیمار و در کدام جامعه اثرگذار باشد، بیماران را دچار نوعی سردرگمی ساخت.

      درخواست بیمار به­‌طور کلی در هر رویکرد درمانی رها شدن از یک رنج است. رنجی که فرد تحمل می­کند و عملکرد طبیعی وی را مختل ساخته است. فرد می‌داند چیزی درست کار نمی‌کند، اما آن‌را نمی‌فهمد و تنها درد و رنج جسمی و یا روحی آن‌را احساس می‌کند و به‌طور کلی بیمار نمی‌داند مشکل چیست درعین­حال­ که می‌داند مشکل دارد.

       با توجه به این موضوع روش درمان را می­توان این­گونه توصیف کرد: «هر عملی که قابلیت تسکین رنج­ها و دردهای بیمار را داشته باشد، حتی به‌صورت موقت.»

      کتاب حاضر یکی از درس‌نامه­های جامع درخصوص رویکرد روان‌کاوی و زندگی فروید است. هرچند که در این زمینه کتاب‌های فراوانی وجود دارد که از نظر علمی و غنا شاید مطلوب‌تر به­نظر برسد اما به نظر این­جانب در برخی از بخش‌ها کاستی‌هایی به­چشم می‌خورد که سعی شد در این کتاب نظریه و زندگی‌نامه فروید به­طور کامل‌تر و جامع‌تر در دست علاقمندان قرار گیرد چرا که به­نظر این‌جانب آشنایی با شیوه درمان می‌تواند بخشی از مقاومت‌های درونی بیمار را کاهش دهد و خود بینش بخش مهمی از درمان است.

       کتاب حاضر در دو بخش تدوین شده است تا راهنمای آموزشی برای علاقمندان به­درمان‌های تحلیلی باشد و سعی بر آن بود که علاوه بر رعایت اصول علمی برای خوانندگان با سطوح مختلف علمی قابل فهم و جذاب نگاشته شود.

در بخش‌های ترجمه شده کوششم بر آن بود که در عین وفاداری به‌متن ترجمه­ای روان و قابل فهم برای عموم دانشجویان و متخصصان عرضه شود؛ در نتیجه، بارها با ترجمه مقابله و در برخی موارد اصلاح و بازنویسی شد.