کتاب چک لیست نظارت بر ایمنی کارگاه اثر نعمتی مهرداد لاهوتی ناشر فدک ایساتیس

مقدمه

نظارت بر کارهای ساختمانی یکی از پرمخاطره‌ترین و در عین حال پر مسئولیت‌ترین مشاغل مرتبط با صنعت ساختمان است. از حفظ ایستایی ساختمان گرفته تا صحت اجرای عملیات و از کنترل صورت وضعیت‌های تهیه شده تا صدور گواهی پایان کار ساختمان، همه و همه از وظائف قانونی و عرفی مهندسان ناظر به‌شمار می‌آیند. در این میان حفظ ایمنی پروژه‌های ساختمانی از جمله وظائف اصلی این افراد است. از طرفی وسعت و گستردگی سایت‌های اجرائی و تنوع عملیات ساختمانی موجب می‌گردد که عملاً نتوان آن‌چنان‌که باید و شاید بر کنترل سطح ایمنی کارگاه‌ها، نظارت نمود. تنوع دستورالعمل‌ها، آئین‌نامه‌ها و شرایط حقوقی حاکم بر طرح‌ها نیز باعث می‌شود که در عمل مهندسان ناظر علی‌رغم خواسته باطنی خود، تأثیر کمی بر نکات ذیربط با ایمنی داشته باشند. از این رو نویسندگان این مجموعه با تکیه بر تجارب نظارتی خویش در بخش‌های مختلف پروژه‌های عمرانی، بر آن شدند تا با تهیة «چک لیست نظارت بر ایمنی کارگاه»، فرآیند نظارت بر کارهای ساختمانی را به‌صورت سیستماتیک و مدیریت‌شده درآورند.
 قاعدتاً مبنای یک چنین کاری باید بر ضوابط لازم‌الاجرا قرار گیرد. لذا مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمانی ایران، اساس تهیه این چک لیست قرار گرفت. ضمن اینکه از تجارب موجود و سایر دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت حرفه‌ای داخلی و بین‌المللی در تهیه این مجموعه استفاده شده است.
 با این حال مهندسان ناظر محترم باید به این نکته توجه داشته باشند که چک لیست حاضر حاوی حداقل نکات ایمنی قابل‌توجه در کارگاه‌ها است. بدیهی است هر پروژه‌ای برحسب ماهیت خود مشمول نکات ایمنی منحصر‌به‌خود بوده و باید در عمل ملاک نظارت قرار گیرند، لذا نویسندگان این کتاب هیچگونه مسئولیتی در قبال نتایج حاصل از استفاده از این چک لیست برعهده نخواهند گرفت.
 ساختار این کتاب بدین‌صورت طراحی شده که در برابر هر ردیف کنترلی 3 ردیف برای علامت زدن تعبیه شده است. معنای این ساختار آن است که ناظرین می‌توانند تا 3 نوبت بازدید کارگاهی (روزانه، هفتگی یا ماهانه) از یک جلد از این کتاب استفاده نموده و در نوبت‌های بعدی نسخة دیگری را به‌همراه داشته باشند. بدیهی است که هر نسخه‌ای که هر 3 ردیف آن تکمیل شده باشد باید به‌عنوان اسناد و مستندات در دفتر نظارت و سپس در پرونده پروژه بایگانی گردد. امید است که این کتاب به زودی به عنوان ابزاری کارآمد در دست مهندسان ناظر درآید.
 در پایان از مجموعه همکاران انتشارات فدک ایساتیس، خصوصاً جناب آقای مجیدرضا زروئی مدیریت محترم آن انتشارات وزین مراتب قدردانی خود را اعلام می‌دارد. همچنین از سرکار خانم مونا غلام که حروفچینی و صفحه‌آرایی این کتاب را برعهده داشته‌اند و نیز جناب آقای مهندس رضا کرمی شاهنده سرپرست محترم دفتر فنی انتشارات فدک ایساتیس و محمد کرمی شاهنده که زحمات عملیات انفورماتیک نشر این کتاب را متقبل شده‌اند بسیار سپاسگذاری می‌گردد.

فهرست مطالب

شناسنامه پروژه 1

بخش اوّل: تعاریف 3

بخش دوم: چک لیستها 7

فصل اول: چک لیست ایمنی در عملیات گودبرداری، حفاری و تمهیدات اولیه ساخت و ساز 9

فصل دوم: چک لیست ایمنی در عملیات تخریب 25

فصل سوم: چک لیست ایمنی مربوط به سپرها، شمعها، سازه‌های موقت، حفاظها و دست‌اندازها 37

فصل چهارم: چک لیست نکات ایمنی مربوط به نما، داربستها و چوب بستها 49

فصل پنجم: چک لیست مربوط به ایمنی پله‌ها، پلها و نردبانها 59

فصل ششم: چک لیست مربوط به لوازم حفاظت شخصی، ایمنی اشخاص ثالث و مسائل کلی بهداشت حرفه‌ای 67

فصل هفتم: چک لیست نکات ایمنی مربوط به حریق 89

فصل هشتم: چک لیست نکات ایمنی مربوط به برق گرفتگی 103

فصل نهم: چک لیست نکات ایمنی مربوط به بالابرها 109

فصل دهم: چک لیست نصب ایمن سازه‌های فولادی 121

فصل یازدهم: چک لیست نصب ایمن سازه‌های بتنی، بنایی و پیش‌ساخته 125

فصل دوازدهم: چک لیست نکات ایمنی مربوط به راهروهای سرپوشیده، راههای شیبدار و گذرگاه ماشین‌آلات 131

فصل سیزدهم: چک لیست نکات عمومی ایمنی مربوط به ماشین‌آلات 139

فصل چهاردهم: چک لیست نکات ایمنی مربوط به تأسیسات 147

فصل پانزدهم: چک لیست ایمنی در انبارداری کارگاهی 151