پیشگفتار
شکل‌گیری اقتصاد دانش‌بنیان، نقش کارآفرینی را به‌عنوان مؤلفهای تأثیرگذار در ایجاد ارزش‌افزوده و خلق ثروت کشورها نسبت به سایر مؤلفه‌های سنتی رشد تولید یعنی زمین، کار و سرمایه برجسته کرده است. دانشگاه به‌عنوان یک نهاد مدرن از بدو شکل‌گیری در دنیا سیر تحولی را دنبال و سه نسل مختلف را تجربه کرده است. دانشگاه علاوه بر آموزش و پژوهش، نقش سوم دیگری را عهده‌دار شده است و آن مشارکت در امر توسعه اقتصادی-اجتماعی جامعه از طریق کارآفرینی است. دانشگاه کارآفرین، با ایجاد اکوسیستمی علمی، بستر و نیروی پیشران برای رشد اقتصادی- اجتماعی کشورها فراهم میکند و باعث رقابت کارآفرینان در بازارهای جهانی میشود. دانشگاههای کارآفرین از جنبه سازمانی به نحوی مدیریت میشوند که دارای توانمندی انعطاف‌پذیری در پاسخگویی به نیازهای اجتماعی- اقتصادی بوده و از راهبرد توجه به فرصتهای پیرامونی برخوردارند. در این دانشگاه‌ها، کارآفرینی بخشی از راهبرد اصلی دانشگاه است و دستاورد آن توسعه فرهنگ و کارکرد کارآفرینی است. مطالعات متعددی در داخل و خارج به اصول و مفاهیم دانشگاههای کارآفرین پرداخته‌اند اما علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته، هنوز سند و فرایندی مبتنی بر مطالعه‌های ترکیبی با استفاده از تجربیات جهانی و ملی و فراگیر در بستر سیستمهای مدیریت نوین برای اعتبارسنجی توسعه دانشگاه کارآفرین تبیین، روایی سنجی و اجرا نشده است. به‌منظور توسعه پایدار در مسیر کارآفرینی لازم است سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی دانشگاه در چارچوب سیستم مدیریتی مطابق با سایر اهداف و برنامه‌های دانشگاه پیش برود و حرکت دانشگاه در مسیر کارآفرینی با سایر کارکردهای دانشگاه یکپارچه شود. هدف از سند حاضر رفع این کاستی‌ها و ارائه مدل و سیستم توسعه کارآفرینی دانشگاه با استفاده مطالعه‌ای ترکیبی بر اساس الگوهای جهانی دانشگاههای کارآفرین و تجربیات ملی بوده است. در فاز اول مطالعه، مؤلفه‌های فرعی توسعه کارآفرینی دانشگاه از طریق مطالعه‌ای مروری با استفاده از مرور مستندات علمی شامل مقالات و گزارش‌های علمی بین‌المللی و ملی با فن کدگذاری باز روش تحلیل استقرایی استخراج شدند. در فاز دوم، از طریق مطالعه‌ای تطبیقی، مؤلفه‌های فرعی با هدف کاهش، روایی سنجی، بسط و همچنین مصداقی و عملیاتی کردن آن‌ها، با مصادیق اجرایی دانشگاههای بین‌المللی و ملی در حوزه کارآفرینی محک زده (Benchmark) شدند. در فاز سوم، از طریق مطالعه مدل‌سازی، مؤلفه‌های اصلی توسعه کارآفرینی دانشگاه با فن کدگذاری محوری روش تحلیل محتوای استقرایی از ترکیب مؤلفه‌های فرعی تبیین شدند. در ادامه، مؤلفه‌های اصلی با فن کدگذاری تحلیل محتوای قیاسی در قالب مدلی مفهومی و مدل اجرایی PDCA دسته‌بندی و عناصر سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی تدوین شدند.در فاز چهارم، سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی از طریق مطالعه‌ای میدانی به روش روایی محتوایی (Content validity) برای دانشگاه¬های کشور اختصاصی (Customization) شد و به روش ممیزی (Desk audit)، میزان تحقق سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی یکی از دانشگاههای کشور ارزیابی شد. در فرایند مطالعه، جهت استحکام یافته‌ها از فن‌های چندجانبه نگری در منابع و روش گردآوری‌ها و تحلیل داده‌ها، بازگشت چندباره به منابع داده‌ها، اشباع داده‌ها و بازنگری گروه‌های همسان استفاده شد. این سیستم مدیریت بومی‌شده ممیزی میتواند سالانه در دانشگاه¬های کشور اجرا و بر اساس نتایج آن حرکت دانشگاه به سمت کارآفرینی بهبود یابد. دانشگاههای کشور این فرصت را دارند با عبور از مرحله گذار در راستای یک دانشگاه نسل جدید ارزش‌آفرین به‌عنوان یک رسالت عام و دانشگاه کارآفرین به‌عنوان یک رسالت خاص گام بردارند و در این زمینه به‌عنوان دانشگاههای پیشرو خود را معرفی کنند. سند سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی دانشگاههای کشور و فرایند ممیزی آن میتواند در سایر دانشگاههای کشور یا بین‌الملل پس از تعدیل‌سازی (Customization) مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
پدیدآورندگان
معرفی کتاب
کارآفرینی مؤلفهای تأثیرگذار در ایجاد ارزش افزوده و خلق ثروت کشورها نسبت به سایر مؤلفه های سنتی رشد تولید یعنی زمین کار و سرمایه است. دانشگاه به عنوان یک نهاد مدرن علاوه بر نقش آموزش و پژوهش از طریق کارکرد کارآفرینی در امر توسعه اقتصادی - اجتماعی جامعه نقش برجسته ای دارد دانشگاه کارآفرین با ایجاد اکوسیستم کارآفرینی بستر و نیروی پیشران برای رشد اقتصادی- اجتماعی کشورها فراهم میکند و باعث رقابت کارآفرینان در بازارهای جهانی میشود. دانشگاههای کارآفرین به نحوی مدیریت میشوند که دارای توانمندی انعطاف پذیری در پاسخگویی به نیازهای اقتصادی- اجتماعی بوده و از راهبرد توجه به فرصتهای پیرامون برخوردارند دانشگاههای کشور این فرصت را دارند با عبور از مرحله گذار در راستای دانشگاه ارزش آفرین به عنوان رسالت عام و کارآفرین به عنوان رسالت خاص گام بردارند و در این زمینه به عنوان دانشگاههای پیشرو معرفی شوند. در این کتاب با رویکرد تفکر جهانی و اقدام محلی تلاش شده است الزامات تحول تدریجی دانشگاههای کشور به دانشگاهی در تراز کارآفرینی در قالب سیستمهای مدیریت نوین طرح ،ریزی تبیین و تشریح شود. همچنین در این کتاب ابزار ممیزی سیستم مدیریت کارآفرینی با ارایه راهنماهای کاربردی و مصداقی برای هر بند الزامات ارایه شده است مخاطبان این کتاب میتواند متفکران سیاست ،گذاران ،مدیران کارشناسان و دانشجویان دانشگاه های کشور و سایر علاقمندان این حوزه باشند
فهرست کتاب
فصل اول : الزامات استقرار سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی در دانشگاه
مقدمه
مدل اجرایی
بستر سازمان
درک دانشگاه و بستر آن
درک قوانین و مقررات
درک نیازها و انتظارت ذی‌نفعان
دامنه کاربرد سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی
سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی دانشگاه
رهبری
هدایت و رهبری با تمرکز بر کارآفرینی
تعهد و پاسخگویی
خط‌مشی کارآفرینی و تبادل آن
نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اختیارات
طرح‌ریزی
شناسایی ریسک‌ها و فرصتهای کارآفرینی
طرح‌ریزی کارآفرینی
طرح‌ریزی مالی کارآفرینی
طرح‌ریزی مدیریت تغییرات و تاب‌آوری
پشتیبانی
منابع
صلاحیت
بین‌المللی‌سازی دانشگاه
ارتباط دانشگاه و صنعت و فراهم‌سازی مسیر کارآفرینی
تبادل اطلاعات و اطلاعات مدون
عملیات
تحقیق و توسعه آموزش، تحقیقات و خدمات با رویکرد کارآفرینی
توسعه و ارائه محصولات
تجاری‌سازی محصولات و توسعه کسب‌وکار
ارزشیابی عملکرد
ارزیابی عملکرد (کارایی) سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی
ارزشیابی اثربخشی سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی
بازنگری و بهبود
بازنگری مدیریت
بهبود مستمر
فصل دوم : ابزار اعتبارسنجی استقرار سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی در دانشگاه
درباره بسته
بستر سازمان
درک دانشگاه و بستر آن
درک قوانین و مقررات
درک نیازها و انتظارات ذی‌نفعان
دامنه کاربرد سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی
سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی دانشگاه
رهبری و تعهد
درک دانشگاه و بستر آن
تعهد و پاسخگویی
خط‌مشی کارآفرینی و تبادل آن
نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اختیارات
طرح‌ریزی
شناسایی ریسک‌ها و فرصتهای کارآفرینی
تعیین اهداف کارآفرینی
طرح‌ریزی کارآفرینی
طرح‌ریزی مالی کارآفرینی
طرح‌ریزی مدیریت تغییرات و تاب‌آوری
پشتیبانی
منابع
صلاحیت
بین‌المللی‌سازی دانشگاه
رتباط دانشگاه و صنعت و فراهم‌سازی مسیر کارآفرینی
تبادل اطلاعات و اطلاعات مدون
عملیات قیق و توسعه آموزش، تحقیقات و خدمات با رویکرد کارآفرینی
توسعه و ارائه محصولات
تجاری‌سازی محصولات و توسعه کسب‌وکار
ارزشیابی عملکرد
ارزیابی عملکرد (کارایی) سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی
ارزشیابی اثربخشی سیستم مدیریت توسعه کارآفرینی
بازنگری و بهبود
بازنگری مدیریت
بهبود مستمر
منابع
