کتاب ایمنی در جرثقیل ها، بالابرها و تجهیزات باربرداری : جرثقیل ها (جلد اول) ویرایش دوم اثر مهندس رضا امیرنژاد ناشر فدک ایساتیس

دیباچه اول

با گسترش و پیشرفت روزافزون صنایع و رشد چشمگیر جمعیت، بشر امروزی ناچار شد تا برای رفع نیازها، دانش و تجربه ی خود را بیشتر به کار گیرد تا بتواند اهداف تعیین شده ی قبلی خود را برآورده سازد. برای به حرکت درآوردن چرخ های عظیم صنعت باید قدم های بزرگتری برداشته و اجسام سنگین تر جابه جا شده، ساختمان های بزرگ تر و بلندتر ساخته شوند. انسان، در آغاز از بازوان خود برای جابه جایی اجسام کمک می گرفت ولی با رشد جامعه از نیروی حیوانات برای این هدف بهره جست. بعدها با کشف نیروی بخار، پیشرفت علوم چهره جدیدی به خود گرفت و انواع ماشین های مکانیکی به خدمت انسان درآمدند. با اخترا ع ماشین های احتراق داخلی، دامنه قدرت بشر باز هم گسترش یافت و او موفق شد اجسام بسیار سنگین را به راحتی جابه جا و نصب کند. بدین گونه، جرثقیل ها به کمک انسان درآمدند و نقش چشمگیری در پیشرفت و رفاه انسان ایفا کردند. در جلد اول این کتاب، شما با انواع جرثقیل ها، ایمنی، تست و بازرسی فنی آنها به تفصیل آشنا خواهید شد. در جلد دوم، مباحثی چون انواع تجهیزات باربرداری، نحوه ی انتخاب و کاربرد هریک، شرح وظایف و مشخصات دیگر (سیم بکسل انداز)، روش های مختلف بستن بار و جابه جایی نفرات مطرح خواه شد، در جلد سوم، شما با لیفتراک، تست و بازرسی فنی آن، تعمیر و نگهداری ایمن آن آشنا خواهید شد.
قابل ذکر است که با توجه به گستردگی و تنوع علوم مختلف نظیر مهندسی مکانیک، متالوژی، هیدرولیک و برق و حجم بسیار زیاد مطالب در این زمینه، در تدوین و نگارش مطالب این سه جلد، بیشتر سعی کرده ایم تا از دیدگاه ایمنی به برسی موضوعات بپردازیم.
امید است مجموعه ی حاضر بتواند کمبود کتب علمی و فنی در این زمینه را تا حد قابل توجهی جبران کرده و بسترساز محیط کار ایمن برای متخصصان و کارگران شاغل در صنایع کشور باشد. مطالعه این کتاب به ویژه به دانشجویان رشته های بهداشت حرفه ای H.S.E، ایمنی صنعتی، مهندسی صنایع، مکانیک، بازرسی فنی و رشته های فنی و حرفه ای توصیه می شود.
در پایان ضمن تشکر از آقایان مهندس سعید عظیمی، مهندس مهرداد بهمنی قاجار، مهندس محمدرضا دهقان، آقای مجیدرضا زروئی مدیر محترم انتشارات فدک ایساتیس و همه ی عزیزانی که ما را در تهیه این مجموعه یاری نمودند، از نظرات و پیشنهاد های اساتید بزرگوار، کارشناسان و دانشجویان گرامی برای رفع نواقص احتمالی استقبال می شود.

با سپاس
رضا امیرنژاد نژاد ramirnejad@gmail.com

سینا جعفریsijafari@gmail.com
 

دیباچه چاپ دوم

مدتی بود که جلد اول کتاب ایمنی جرثقیل ها در بازار کمیاب بود. خوشبختانه استقبال کم نظیری ازاین مجموعه سه جلدی به عمل آمد و دوستان زیادی با نویسندگان تماس گرفتند و خواستار چاپ دوباره آن بودند. به یاری خداوند و همیاری شما عزیزان چاپ دوم جلد اول با اصلاحات کلی و اضافات جدید آماده شد که هم اکنون در دست شماست. در چاپ دوم نواقص و خطاهای چاپ اول برطرف شده و ضمن به روزرسانی استانداردها، مطالب جدید و کاربردی دیگر مانند تقسیم بندی جرثقیل ها براساس استاندارد کانادا و شکل های جدید به کتاب افزوده شده است.
شایسته است از همکاری صمیمانه ی دوست گرامی جناب آقای مهندس مجیدرضا زروئی و کارکنان کوشا و زحمت کش انتشارات فدک ایساتیس که چاپ دوم کتاب را میسر نموده اند قدردانی شود.

با سپاس
رضا امیرنژاد-سینا جعفری
زمستان - 1389

فهرست مطالب

فصل 1 تعاریف و قوانین
1.1تعریف جرثقیل
1.2قانون اهرم ها
1.3لحظه ی تعادل
1.4مرکز گرانش جسم(CG.Center of Gravity)

فصل 2 ساختمان و نحوه ی عملکرد اجزای جرثقیل
2.1 استانداردهای طراحی جرثقیل
2.2 سیستم تولید و انتقال نیرو
2.3 ساختار فوقانی جرثقیل
2.4 سیستم بالا بردن بوم
2.5 سیستم فرمان
2.6 سیستم چرخش (swing)
2.7 سیستم بالابر (وینچ)
2.8 سیستم PTO
2.9 سیستم خنک کننده
2.10 اجزا و اصطلاحات فنی جرثقیل های متحرک
2.11 اجزا و اصطلاحات فنی جرثقیل های دروازه ای
2.12 سیستم مکانیکی جرثقیل
2.13 اهرم های عملگر در اتاق راننده
2.14 سیستم الکتریکی جرثقیل
2.15 سیستم هیدرولیکی جرثقیل
2.16 سیستم پنوماتیکی جرثقیل
2.17 زاویه سنج بوم
2.18 کشوهای بوم تلسکوپی (Telescopic Boom Section)
2.19 اتاق راننده ی جرثقیل (Crane Operator Cab/Station)
2.20 مواد زیست محیطی

فصل 3 طبقه بندی انواع جرثقیل
3.1 انواع جرثقیل ها بر اساس استاندادهای معتبر
3.2 طبقه بندی جرثقیل ها بر اساس استاندارد DOE
3.3 طبقه بندی جرثقیل ها بر اساس استاندارد ASME
3.4 طبقه بندی جرثقیل ها بر اساس استاندارد BSانگلستان
3.5 طبقه بندی جرثقیل ها بر اساس استاندارد کانادا (CSA)

فصل 4 استحکام و پایداری جرثقیل
4.1 استحکام و پایداری
4.2 تعیین محدوده ی پایداری در سمت جلو و عقب
4.3 جلوگیری از واژگونی جرثقیل
4.4 وزنه های تعادلی (Counter weight Ballast)
4.5 شعاع عملیاتی (Radius)
4.6 وزن ناخالص (Gross Load)
4.7 وزن خالص (Net Load)
4.8 وزن استاتیک (Static Load)
4.9 وزن دینامیک (Dynamic Load)
4.10 وزن کل (Total Load)
4.11 مناطق عملیاتی جرثقیل
4.12 جدول بار جرثقیل (Crane Load Chart)
4.13 تفسیر جدول بار
4.14 طول بوم (Boom Length)
4.15 زاویه ی بوم (Boom Angle)
4.16 راهنمای استفاده از جدول بار
4.17 شکست ساختاری جرثقیل
4.18 واژگونی جرثقیل
4.19 نمودار ارتفاع و طول بوم (Range Diagram)
4.20 نشانگر موقعیت بار
4.21 نکات دیگر جدول بار

فصل 5 انواع روشهای باربرداری
5.1 روشهای پیش مهندسی و شبیه سازی
5.2 روش باربرداری در شرایط خاص (Critical Lifting)
5.3 روش باربرداری معمولی یا رایج (Ordinary Lift)

فصل 6 تست و بازرسی فنی جرثقیل ها
6.1 مقدمه
6.2 بازرسی فنی جرثقیل های متحرک بر اساس استاندارد های DOE،ASME
6.3 بازرسی فنی جرثقیل های متحرک بر اساس استاندارد استرالیا (AS:Australian Standard)
6.4 بازرسی فنی جرثقیل های متحرک بر اساس استاندارد OSHA/ANSI
6.5 موارد مهم بازرسی جرثقیل طبق استاندارد OSHA
6.6 ابزار و وسایل کار بازرس
6.7 بازرسی فنی جرثقیل های برجی (Tower Crane)
6.8 آزمون غیر مخرب (NDT) مورد نیاز بر اساس دوره ی زمانی (بازرسی جرثقیل برجی)
6.9 بازرسی فنی جرثقیل های سقفی و دروازه ای طبق استاندارد DOE
6.10 برگه ی بازرسی قبل از شروع به کار جرثقیل سقفی
6.11 برگه ی بازرسی دوره ای از جرثقیل سقفی (موارد مکانیکی)
6.12 برگه ی بازرسی دوره ای از جرثقیل سقفی (موارد الکتریکی)
6.13 تست جرثقیل ها
6.14 مراحل انجام تست های استاتیک و دینامیک
6.15 تست جرثقیل براساس استاندارد ASME، DOE
6.16 تست جرثقیل براساس استاندارد AS
6.17 تست جرثقیل براساس استاندارد BS
6.18 برگه ی بازرسی فنی و تست کامل جرثقیل های متحرک OSHA/ANSI
6.19 تشت جرثقیل های سقفی و دروازه ای
6.20 برگه ی گزارش بازرسی بار جرثقیل سقفی طبق استاندارد DOE

فصل 7 تعمیر و نگهداری جرثقیل
7.1 برنامه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه (P.M.P Preventive Maintenance Program)
7.2 دستورالعمل تعمییر و نگهداری پیشگیرانه ی جرثقیل های متحرک
7.3 دستورالعمل تعمیر و نگهداری پیشگیرانه ی جرثقیل های سقفی و دروازه ای

فصل 8 ایمنی جرثقیل های متحرک
8.1 مقدمه
8.2 برسی هست خطر عمده هنگام کار با جرثقیل های متحرک
8.3 موارد ایمنی هنگام کار با جرثقیل ها
8.4 چگونگی انتخاب جرثقیل برای انجام عملیات باربرداری
8.5 آماده کردن محل باربرداری و نصب جرثقیل متحرک (Crane Setup)
8.6 تراز کردن جرثقیل متحرک
8.7 وزنه های تعادلی جرثقیل (Counterweight)
8.8 جک های تعادلی (Outriggers)
8.9 موارد ایمنی جک های تعادلی
8.10 محاسبات فشار وارد شده به زمین توسط جک های تعادلی
8.11 موارد ایمنی مربوط به راننده ی جرثقیل متحرک قبل از شروع کار
8.12 موارد ایمنی در حین کار با جرثقیل متحرک
8.13 موارد ایمنی پس از پایان کار با جرثقیل متحرک

فصل 9 جرثقیل برجی
9.1 تقسیم بندی جرثقیل های برجی بر اساس استاندارد BS121
9.2 تقسیم بندی جرثقیل های برجی بر اساس استاندارد ASME
9.3 عوامل موثر برانتخاب نوع جرثقیل برجی برای انجام کار
9.4 آماده سازی برای برپایی و خصوصیات جرثقیل برجی
9.5 طراحی ایمن جرثقیل های برجی
9.6 خطرات عمده هنگام کار با جرثقیل های برجی
9.7 موارد ایمنی هنگام برپایی (Erection) و برچیدن (Dismantle) جرثقیل های برجی
9.8 وظایف و مسئولیت های راننده جرثقیل برجی
9.9 دستورالعمل دسترسی به نواحی کار در جرثقیل برجی
9.10 پلاک شناسایی جرثقیل
9.11 برگه بازرسی روزانه از جرثقیل برجی
9.12 اصول تعمیرات و نگهداری جرثقیل های برجی
9.13 موارد ایمنی جرثقیل های برجی

فصل 10 جرثقیل های سقفی و دروازه ای
10.1 تعاریف جرثقیل های سقفی و دروازه ای
10.2 موارد ایمنی جرثقیل های سقفی و دروازه ای
10.3 خصوصیات صفحه کلید آویزان (Pendant)

فصل 11 کار با جرثقیل در فضاهای خطرناک
11.1 تعریف فضاهای خطرناک
11.2 موارد ایمنی کار در فضاهای خطرناک

منابع
واژه نامه
فهرست الفبایی