این کتاب برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس «عروض و قافیه» به ارزش 2 واحد تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر ادبدوستان نیز از آن بهرهمند شوند.
تنوع شکل، گستردگی موضوع و تحول زبان شعر، مستلزم مطالعات دقیق، ریشهای و آواشناسی است. افزون بر این، تأمل در دگرگونی زبان فارسی در گذر تاریخ و در پی آن عناصر زبانی وزن، بسیاری از گرههای وزن و آهنگ شعر را به گونهای علمی میگشاید. هر زبان، شاخصههای آوایی ویژهای دارد و نمیتوان قواعد آوایی یک زبان را یکباره و نااندیشیده به زبانهای دیگر تعمیم داد. خاستگاه بخشی از ابهامزاییهایی که در زمینه شعر به ویژه در کتابهای کهن وجود دارد نادیده انگاشتن این اصل زبانی است که در این کتاب به موارد مرتبط با وزن و قافیه شعر اشاره شده است. کتاب «آهنگ شعر فارسی» عمدتاً به مباحث مربوط به موسیقی بیرونی شعر میپردازد و مباحث مربوط به دو علم «عروض» و «قافیه» را در شعر فارسی مطرح میسازد. کتاب سه فصل دارد: فصل اول به کلیاتی در باب وزن، هجاها، ارکان، تقطیع و زحافات عروضی اختصاص دارد. در فصل دوم وزنهای رایج فارسی بر بنیاد مباحث نظری فصل اول با مثالها و شواهدی توصیف میگردد. در فصل سوم مباحث مربوط به قافیه و ردیف، از جمله حروف و هجای قافیه، حدود قافیه و نقد قافیه، انواع و گونههای ردیف مورد بررسی قرار میگیرد و در هر یک از مباحث شواهد مفیدی عرضه میگردد. از امتیازات این کتاب آن است که هر مبحث با خودآزمایی و تمرین همراه است.
فهرست مطالب
پیشگفتار چاپ پنجم
فصل اول: کلیات
فصل دوم: وزنهای رایج در زبان فارسی
فصل سوم: قافیه و ردیف
کتابنامه
واژهنما
نامنما
سرآغاز بیتها
هر مبحث شامل خودآزمایی و تمرین است.