خلاصه مباحث تحلیل فضاهای شهری و معماری: گزیده 12 کتاب منبع اثر فاطمه زین الصالحین

پیشگفتار

طراحی شهری بعنوان یک حرفه میان رشته¬ای و رشته¬ای نوپا در ایران که بیش از 5 دهه از عمر آن نمی¬گذرد، در سال¬های اخیر، دوران بلوغ خود را سپری می¬کند و از لحاظ مباحث عملی و نظری، توانسته¬ بصورت بارزی در میان سایر رشته¬هایی که مدعی طراحی شهری هستند قد علم کرده و جایگاه ویژه¬ای بیابد.
رشته طراحی¬شهری برای اولین بار در دانشگاه تهران، آغاز بکار نمود. با توجه به اهمیت و کاربرد فراوان این رشته، امروزه دانشگاه¬های تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس، علم و صنعت، هنر تهران، تربیت¬دبیر شهید رجائی در تهران و نیز بین¬المللی امام¬خمینی قزوین، بوعلی¬سینای همدان، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، هنر اصفهان، شیراز، یزد، صنعتی جندی¬شاپور دزفول و بیش از چندین واحد دانشگاه آزاد اسلامی و پیام ¬نور و ...  در سطح کشور، به امر پرورش طراحان شهری مشغولند.
به همت اساتید محترم دانشگاه¬ها و فارغ¬التحصیلان این رشته و سازمان¬های ذی¬مدخل و ...، سالانه کتب متعددی در زمینة طراحی شهری تالیف یا ترجمه می¬شوند. این امر نشان از ماهیت پویای رشته طراحی شهری داشته که همواره تمایل به حرکت و مباحث جدید دارد و منابع این رشته پیوسته در حال افزایش است و بنابراین داشتن مهارت در این رشته، همگام¬سازی و همراهی مداوم و پیوسته با مباحث جدید را اقتضا می-کند.
داوطلبان کارشناسی ارشد طراحی شهری نیز بایستی علاوه بر تسلط کامل بر منابع اصلی رشته؛ از مباحث جدید شهرسازی، معماری، طراحی شهری؛ کتب و مقالات چاپ شده در چند سال اخیر (دو الی پنج سال)، آگاهی داشته¬باشند.
غالب داوطلبان، به علت کمبود وقت، سهل¬انگاری، نادیده¬انگاشتن تأثیر آزمون مرحلة اول و ... از مطالعة منابع اصلی امتناع و اجتناب می¬کنند و زمان خود را صرف مطالعة کتاب¬های خلاصه، کنکوری، مجموعه نکات و ... که به وفور به چاپ رسیده¬است، می¬¬کنند. از دیدگاه گردآورندگان، بایستی همواره مطالعة منابع اصلی در اولویت باشد و سایر کتب فوق¬الذکر به عنوان مکمل کتب و منابع اصلی مورد استفاده قرار گرفته و نقش ثانویه جهت آماده¬سازی، تسلط بیشتر بر مباحث و سنجش داوطلب، را ایفا نماید.
تقسیم بندی نحوة سوالات آزمون کارشناسی ارشد طراحی شهری، که شامل پنج بخش، زبان عمومی و تخصصی، مباحث عمومی شهرسازی، مبانی نظری، تاریخ شهر و شهرسازی و تحلیل فضای شهری و معماری می¬باشد و در قالب 130 سوال در اختیار داوطلبان قرار می¬گیرد، که زبان عمومی و تخصصی شامل 30 سوال بوده و ضریب یک را داراست و سایر بخش¬ها هر کدام دارای 25 سوال بوده و مباحث عمومی دارای بیشترین ضریب (سه)، و سایر بخش¬ها دارای ضریب دو می¬باشند.
در میان کتب متعددی که در زمینة آزمون کارشناسی ارشد طراحی شهری به چاپ رسیده¬است، کمتر موردی یافت می¬شود، که به طور تخصصی بر هر کدام از پنج بخش فوق¬الذکر تمرکز یابد و یا در صورت چنین ادعایی، در انتخاب منابع مرتبط و مناسب، از دقت پایینی برخوردار بوده و یا در امر ارائه جامع نکات، از جامعیت لازم برخوردار نبودند. بر این اساس گردآورندگان تصمیم گرفتند به طور تخصصی به انتخاب منابع برای هر بخش اقدام نموده و برای هر کدام، به تفکیک به ارائه کتب کمک آموزشی (4 جلد)، بپردازند.
گردآمدة حاضر، به بخش تحلیل فضای شهری و معماری، اختصاص دارد. در این گردآمده 12 منبع اصلی، به صورت موشکافانه مورد بررسی قرار گرفته و بصورت خلاصه مجموعه نکات آن استخراج گردیده¬است. انتخاب کتاب¬ها براساس بیشترین تعداد سوالات این بخش، از سال 1385 تا 1395 بوده¬است، که براین اساس، 10 کتاب پرتکرار انتخاب گردید. در طول فرآیند تدوین کتاب، دو کتاب چاپ جدید (1393 به بعد)، نیز به لیست هشتگانه اضافه گردید و نهایتاً گردآمده در قالب مجموعه نکات ده کتاب مهم بخش تحلیل فضای شهری و معماری آماده چاپ گردید.
در این گردآمده پس از ارائه مجموعه نکات هر منبع، در پایان سوالات ده سال اخیر (1385 تا 1395)، آزمون کارشناسی ارشد مربوط به آن، ارائه گردیده و کلید سوالات نیز براساس پاسخ¬های اعلام شده از طرف سازمان سنجش، در پایان ارائه شده¬است و علاوه براستفاده داوطلبان آزمون کارشناسی ارشد طراحی شهری، برای تمامی داوطلبان آزمون¬ دکتری در رشته شهرسازی؛ و تمامی کسانی که به نحوی در سایر رشته-های مرتبط همچون معماری؛ برنامه¬ریزی شهری؛ مدیریت¬شهری؛ برنامه ریزی منطقه؛ جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری و... و نیز کسانی که علاقه¬مند به مباحث رشته طراحی شهری و مسائل شهری هستند، قابل استفاده می¬باشد.


زین¬الصاحین- کتاب اللهی
تابستان 1396