درباره ی کتاب
امروزه بخش کشاورزی مواجه با چالشهای متعددی است. بخش کشاورزی باید بطور همزمان به تقاضای جمعیت رو به رشد برای رفع فقر و گرسنگی، تولید غذای با کیفیت، مسائل زیست محیطی برای حفظ تداوم تولید یعنی مدیریت منابع طبیعی و حفظ گونهها و بهبود سلامتی بشر خصوصاً در کشورهای فقیر بیاندیشد. بنابراین برای حل همزمان مشکلات اشاره شده یک راه حل وجود ندارد. عصر حاضر بسرعت در حال دگرگونی است. واژهها و تعاریف گذشته با مفاهیم جدید جایگزین میشوند. دورنمای همه این تغییر و تحول رسیدن به قلههای کمال و توسعه همه جانبه است. در مسیر توسعه، به طور طبیعی نقاط هدف متفاوت خواهند بود. نقطه هدف بسته به شرایط زمان و مکان و بر اساس داشتههای موجود قابل تعریف است. در شرایط حاضر در کشورهای برخوردار ممکن است، زندگی در کُرات دیگر به دلیل محدودیت منابع در زمین، نقطه هدف فرض شود و در همین زمان در کشورهای فقیر، فراهم نمودن مایحتاج اولیه زندگی برای بقاء، نقطه هدف محسوب شود. اما بطور کلی انسان، برای گام نهادن در پلههای ترقی و هموار نمودن مسیر توسعه به منظور نزدیکتر شدن به نقطه هدف در تلاش است. ابهامات و سؤالهای متعددی در مسیر توسعه وجود دارد که میبایستی بر اساس استنادات منطقی برای رفع آنها برنامهریزی و تصمیمگیری نمود. بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در جهان است. حدود 80 تا 90 درصد کل منابع آبیِ مورد بهرهبرداری دنیا در این بخش مصرف میشود. بطور کلی مدیریتهای سنتی برای کاهش خطرپذیری ناشی از کمبود آب در بخش کشاورزی مدیریت تقاضا و تنها بر اساس توسعه ذخایر منابع آبی بوده است که البته منجر به مسایل مختلف زیست محیطی به دلیل تغییر چرخه هیدرولوژی آب شده است. بطوریکه امروز اکثر کشورها به اوج بهرهبرداری از منابع آبی خود دست یافتند و عمده آبهای قابل دسترس را استخراج نمودند. طبیعی است که در این شرایط هزینه استحصال آب هر روز بیش از پیش گرانتر شده و بطور عملی غیر اقتصادی است. در این شرایط بخش کشاورزی مجبور به رقابت با بخش های دیگر برای ارزش تولید به ازای هر واحد آب مصرفی میباشد. به عبارت دیگر این سوال جدی مطرح میشود که آیا در طولانی مدت استخراج و ذخیره آب در مقیاس بزرگ به منظور تولید در بخش کشاورزی اقتصادی است؟یا استفاده آب در بخشهای دیگر مثل صنعت مزیت نسبی بالاتری ندارد؟ در شرایط ترسیم شده از بهرهبرداری آب در بسیاری از کشورها و گران بودن استحصال آب و همچنین مزیت نسبی بالاتر در بخشهای دیگر مثل صنعت و شرب هم به لحاظ سیاسی و اجتماعی و هم به لحاظ اقتصادی ضروری خواهد بود تا بخشی از آب مصرفی در کشاورزی آزاد و در بخشهای دیگر مصرف گردد. رشد سریع جمعیت و نیاز به تولید مواد غذایی بیشتر سبب شده است که بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش¬های مصرف کننده آب (بخش¬های صنعت و مصارف خانگی) تقاضای بیشتری را برای مصرف آب داشته باشد. لیکن با محدودیت منابع آبی، امنیت غذایی برای نسل¬های آینده به خطر می¬افتد. بنابراین مهم¬ترین چالش بخش کشاورزی، تولید بیشتر غذا از آب کمتر است. در این زمینه یکی از مهم¬ترین راهکار¬ها، افزایش بهرهوری از آب مورد استفاده است. افزایش بهرهوری تنها در صورتی تحقق می¬یابد که راهکار¬های مناسبی برای مدیریت آبیاری، تخصیص بهینه منابع آبی و استفاده مؤثر¬تر از آنها در بخش کشاورزی به¬کار گرفته شوند. بنابراین شناخت اصول و روشهای آبیاری یکی از گزینههای مؤثر در جهت بهبود افزایش بهرهوری آب و در نتیجه بهبود تولید و تأمین غذا است. کتاب حاضر مشتمل بر10 فصل بوده و از مبانی آبیاری تا روشهای مختلف آبیاری را مورد کنکاش قرار داده است. در بسیاری از موارد برای درک سادهتر مطالب به ارائه مثال و حل مسئله پرداخته شده و همچنین نحوه اندازهگیری بسیاری از پارامترها تشریح شدهاند. مطالب مورد بحث در کتاب در برگیرنده اکثر سرفصلهای دروس اصول و روشهای آبیاری، آبیاری عمومی، رابطه آب، خاک و گیاه و بعضی از سرفصلهای دروس طراحی سیستمهای آبیاری سطحی، طراحی سیستمهای آبیاری تحت فشار بوده امیدوارم مورد استفاده دانشجویان محترم و دانشپژوهان گرانسنگ بخش کشاورزی قرار بگیرد.