کنترل فرسایش آبی (راه کارهای زیست محیطی)

درباره ی کتاب

ناپایداری شیب‌‌ها و فرسایش خاک توسط آب، از خطرات مهم محیطی به حساب می‎آیند. اگر چه آن‎ها می توانند نتیجه فرایندهای ژئومورفولوژیکی طبیعی و یا حاصل تأثیر انسآن‎ها باشند اما هر دو آن‎ها تحت تأثیر آب بوده و پیامدهائی برای فعالیت ‎های بشری دارند که اغلب با خسارات اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی همراه ‌هستند. ناپایداری شیب‌ها عمدتاً حاصل نفوذ آب و اشباع شدن خلل و فرج خاک است که بیشتر بدلیل وجود لایه غیرقابل نفوذ در لایه‌های زیرین است. بدین نحو که با سنگین شدن توده خاک و کاهش اصطکاک با لایه غیر قابل نفوذ زیرین بصور حجیم جریان گلی و یا لغزش اتفاق افتاده و تمام تاسیسات موجود و یا واقع شده در مسیر حرکت خود را نابود می‌کند. فرسایش خاک نیز عموماً بصورت ورقه‌ای، شیاری و خندقی اتفاق افتاده و باعث هدر رفت خاک، کاهش حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی، مرتعی و جنگلی و کاهش بهره‌وری تأسیسات آبیاری پائین دست می‌شود. پوشش گیاهی، عاملی است که تعادل بین نیروهای ناپایداری و نیروهای پایداری را در حد امکان متعادل نگه می‌دارد. واقعیت آن است که با تخریب پوشش گیاهی و حذف آن از عرصه، خطر ناپایداری شیب و فرسایش آبی تشدید می‌گردد.
سؤال این است در صورتی که پوشش گیاهی با هر شکل و روشی به حالت اولیه برگردد، آیا و ضعیت ناپایداری شیب‌ها و فرسایش خاک می‌‌تواند اصلاح شود؟ این کتاب قصد دارد که مسئولیت پاسخگویی به این سؤال را بر عهده بگیرد که کدام پوشش گیاهی، نقش حفاظتی خود را در زمین و در ارتباط با نوع پدیده‌های فرسایش آبی بهتر ایفا می‎کند.
استفاده از پوشش گیاهی برای پایدار کردن شیب‎ها و کنترل انواع فرسایش جزء فعالیت‎های زیست مهندسی است. در واقع زیست مهندسی به استفاده از گیاهان، خواه یک گیاه منفرد و یا مجموعه‎ای از گیاهان به عنوان یک ماده اولیه مهندسی (به عنوان مثال، گیاهی که رفتار و یا خصوصیات قابل سنجش دارد) اطلاق می‎گردد. اما مهندسی "زیست فنون" به روش‎هائی که در آن، پوشش گیاهی با سازه‌های فاقد حیات ترکیب می‎شود، مربوط می‎گردد (مانند دیواره‌های حائل) بطوریکه محسنات هردو مورد سازه‌های گیاهی و سازه‌های غیر گیاهی طرح را با هم ترکیب می‎کند.