فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار ویرایش اول................................................................................................................. 13
پیشگفتار ویرایش دوم...................................................................................................17
فصل اول
اسکیزوفرنی و سایر اختلالات سایکوتیک......................................................................... 20
واقعیت یا خیال............................................................................................................. 21
موضوع‌هایی که باید بیاموزید...................................................................................... 21
مفهوم اسکیزوفرنی....................................................................................................... 23
سابقۀ تاریخی اسکیزوفرنی.......................................................................................... 24
نظریۀ امیل کراپلین..................................................................................................... 25
نظریۀ ایوجن بلولر........................................................................................................ 26
نظریۀ کورت اشنایدر.................................................................................................... 27
کاربردهای تشخیصی معاصر....................................................................................... 28
شیوع اسکیزوفرنی........................................................................................................ 29
سایکوزهای کوتاه مدت............................................................................................... 30
اختلال اسکیزوفرنی شکل.......................................................................................... 30
اختلالات طیف یا گسترۀ اسکیزوفرنی .................................................. 31
نشانه‌های اسکیزوفرنی................................................................................................................ 32
اختلالات فکری و گفتاری.................................................................................................. 34
هذیان‌ها........................................................................................................................ 35
انتشار فکر، تزریق فکر، تخلیۀ فکر............................................................................. 36
از هم گسستگی تداعی‌ها ........................................................................................... 37
اختلالات تکلمی.......................................................................................................... 39
فقر محتوا.............................................................................................................. 39
واژه تراشی................................................................................................................... 40
کلمات متشابه الصوت.................................................................................................. 41
سالاد کلمات................................................................................................................ 42
اختلالات ادراکی.................................................................................................................. 43
از هم پاشیدگی دقت انتخابی...................................................................................... 43
توهم‌ها.......................................................................................................................... 44
اختلال در خلق و خو........................................................................................................... 45
اختلالات رفتار حرکتی........................................................................................................ 46
کناره‌گیری اجتماعی............................................................................................................. 47
آشفتگی در احساس خویشتن و فقدان اراده...................................................................... 48
نبودحساسیت به درد اسکیزوفرنی...................................................................................... 48
دوره‌های اسکیزوفرنی.................................................................................................................. 50
مرحله پیش نشانه‌ای........................................................................................................... 50
مرحله فعال........................................................................................................................... 51
مرحله باقیمانده..................................................................................................................... 51
ابعاد اسکیزوفرنی.......................................................................................................................... 52
بُعد فرایندی - واکنشی........................................................................................................ 52
بُعد علایم مثبت- منفی....................................................................................................... 54
بُعد پارانویید- غیرپارانویید............................................................................................ 55
انواع فرعی اسکیزوفرنی...................................................................................................... 55
اسکیزوفرنی نامنظم..................................................................................... 56
اسکیزوفرنی کاتاتونیایی............................................................................... 58
اسکیزوفرنی پارانویید.................................................................................... 60
سایکوز واکنشی کوتاه‌مدت و اختلال اسکیزوفرنی شکل........................ 62
اختلال سایکوتیک مشترک.......................................................................... 64
اختلالات هذیانی........................................................................................... 64
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی........................................................................................... 67
فصل دوم
نظریه‌ها، تحقیق‌ها و درمانهای اسکیزوفرنی................................................................... 72
علل ایجاد کننده اسکیزوفرنی..................................................................................... 73
رویکرد زیست شناختی................................................................................................ 73
عوامل ژنتیک....................................................................................................... 73
بررسی‌های خانوادگی........................................................................................... 74
نظریۀ تک‌ژنی...................................................................................................... 75
نظریۀ چندژنی....................................................................................................... 75
ناهمگونی ژنی...................................................................................................... 76
مطالعات مربوط به همشکمان............................................................................. 76
مطالعات مربوط به فرزندخواندگی....................................................................... 77
نظریه‌های زیستی- شیمیایی...................................................................................... 78
فرضیۀ دوپامین..................................................................................................... 78
برش نگار‌ی PET مغز.............................................................................................................. 81
عفونت‌های ویروسی.................................................................................................................... 81
نابهنجاری‌های ساختمانی مغز ................................................................................... 82
مطالعات روانی- فیزیولوژیایی..................................................................................... 82
رویکرد یادگیری............................................................................................................ 84
اقتصاد ژتونی........................................................................................................ 86
آموزش مهارتهای اجتماعی......................................................................................... 87
دیدگاه روان‌پویایی............................................................................................................... 88
عاطفه خانوادگی منفی................................................................................................. 89
روابط خانوادگی مختل................................................................................................. 91
حوادث خانوادگی فشارزای روانی................................................................................. 92
رویکرد شناختی............................................................................................................................ 93
الگوهای تفکر مختل..................................................................................................... 95
زبان ............................................................................................................................... 97
رویکرد اصالت وجودی- انسانگرایی...................................................................................... 100
دیدگاه اجتماعی......................................................................................................................... 102
رویکرد تعاملی............................................................................................................................ 104
شیوه‌های مختلف درمان اسکیزوفرنی..................................................................................... 107
درمانگریهای زیست‌شناختی.................................................................................................. 108
داروهای ضد سایکوز متعارف.................................................................................................... 108
داروهای ضد سایکوتیک نوظهور............................................................................................. 110
درمانگریهای روان‌پویایی....................................................................................................... 111
درمانگریهای رفتاری............................................................................................................... 111
درمانگریهای شناختی............................................................................................................. 112
درمانگریهای اجتماعی............................................................................................................ 112
درمانگریهای انسانگرایی- اصالت وجودی.................................................................... 112
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی................................................................................................ 112
فصل سوم
روان آشفتگی، زوال عقل، یادزدودگی و سایر اختلالهای شناختی............................. 117
حقیقت یا افسانه........................................................................................................ 119
هدف‌های یادگیری.................................................................................................... 119
اختلالهای شناختی با خاستگاه‌های عضوی......................................................... 122
طبقه بندی D.S.M. IV..................................................................................... 123
مشکلات تشخیصی.................................................................................................. 125
روان‌آشفتگی.............................................................................................................. 126
روان آشفتگی ناشی از مواد.............................................................................. 128
زوال عقل‌ها............................................................................................................... 129
زوال عقل انحطاطی اولیه................................................................................ 129
بیماری آلزایمر............................................................................................................ 132
بیماری پیک............................................................................................................... 134
زوال عقل چند انفکارکتوسی.................................................................................... 135
زوال عقل ناشی از عفونت HIV-I......................................................................... 135
آیا سوار شدن بر اسباب‌بازی‌های ارتعاشی همراه با فراز و نشیب‌های گسترده و رعب‌آور شدید می‌تواند موجب آسیب مغزی شود؟ 137
غربالگری آسیب شناختی یادزودگی (آزمون یادزودگی)......................................................... 138
سندرمهای شناختی........................................................................................................... 139
سندرم یادزدودگی روانزاد.......................................................................................... 139
سندرم هذیانی عضوی............................................................................................... 139
سندرم توهم عضوی.................................................................................................. 139
سندرم عاطفی عضوی............................................................................................... 140
سندرم شخصیت عضوی........................................................................................... 140
اختلالات مربوط به غدد درون‌ریز............................................................................................ 140
اختلال میکزودما......................................................................................................... 140
بیماری آدیسون........................................................................................................... 140
سندرم کوشینگ.......................................................................................................... 140
فصل چهارم
اختلالهای شناختی با علت‌های مغزی گوناگون........................................................... 142
اختلال ژنتیکی........................................................................................................... 143
بیماری هانتینگتون............................................................................................. 145
کمبود انتقال دهندۀ عصبی........................................................................... 146
بیماری پارکینسون......................................................................................... 146
یافته‌ها و نظریه‌های جدید دربارۀ پارکینسون.............................................. 146
عفونت و فلج عمومی.................................................................................... 147
عفونت‌های سفلیسی..................................................................................... 147
کمبودهای تغذیه‌ای: سندرم کورساکوف و پلاگرا............................................. 148
نقش مکمل‌های غذایی................................................................................ 149
جراحت‌ها و تومورهای مغزی........................................................................... 150
اختلالات چند علیتی......................................................................................................... 154
حملۀ صرع بزرگ، حملۀ صرع کوچک.................................................................... 157
صرع روانی - حرکتی................................................................................................ 159
عوامل روان‌شناختی صرع................................................................................................. 160
درمان صرع........................................................................................................................ 160
انسداد خون‌رسانی رویدادهای مغزی عروقی.................................................................. 162
رویکرد وحدت یافته نسبت به اختلالهای مغزی................................... 165
سالخوردگی و تغییر شخصیت................................................................................... 168
حمله‌های افسردگی........................................................................................ 170
موارد تازه‌ای از اسکیزوفرنی............................................................................. 170
تفکر پارانوییدی............................................................................................. 171
خود بیمارانگاری............................................................................................ 171
خلاصۀ فصل‌های سوم و چهارم و مفاهیم کلیدی.......................................................... 176
فصل پنجم
اختلالات مربوط به سوءاستفاده از مواد........................................................................... 181
اختلالات مربوط به مواد........................................................................................... 182
سوء مصرف، وابستگی، ترک، و مسمومیت............................................................. 183
وابستگی به مواد................................................................................................ 183
وابستگی روان‌شناختی در برابر وابستگی فیزیولوژیایی.................................. 186
راه‌های وابستگی دارویی.......................................................................................... 187
اعتیاد یا وابستگی...................................................................................................... 189
چشم‌اندازهای چندگانۀ فرهنگی............................................................... 190
سوءمصرف الکل و اقلیت‌های نژادی....................................................... 190
داروهای راه‌گشا......................................................................................................... 192
کُند کننده‌ها................................................................................................................ 193
الکل.................................................................................................................... 193
عوامل آسیب‌زا برای ابتلاء به الکل........................................................................... 196
الکلیسم: بیماری، نقص اخلاقی، یا الگوی رفتاری؟....................................... 198
تأثیرات روان‌شناختی الکل............................................................................... 199
مسکن‌ها و داروهای ضد اضطراب.......................................................................... 202
افیون‌ها .............................................................................................................. 203
مورفین................................................................................................................ 204
هرویین............................................................................................................... 204
تحریک‌زاها................................................................................................................ 206
آمفتامین‌ها.......................................................................................................... 206
کافیین و نیکوتین.............................................................................................. 206
کوکایین و کراک............................................................................................... 207
توهم‌زاها..................................................................................................................... 208
ماری جوانا.......................................................................................................... 208
LSD................................................................................................................ 210
فن سیکلیدین............................................................................................................ 211
مت آمفتامین.............................................................................................................. 211
اکستازی..................................................................................................................... 212
سبب‌شناسی اختلالات سوءاستفاده از دارو............................................................. 214
درمان اختلالات سوءاستفاده از دارو........................................................................ 215
درمان اعتیاد به هرویین با متادون................................................................... 215
درمان سایر اختلالات سوءاستفاده از دارو....................................................... 216
روش‌های ترک سیگار........................................................................................ 216
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی.................................................................................. 217
فصل ششم
اختلالات و انحراف‌های جنسی....................................................................................... 220
اختلالهای هویت جنسی......................................................................................... 223
تغییر جنسیت‌گرایی............................................................................................ 223
اختلال هویت جنسی کودکی........................................................................... 225
درمان اختلالهای هویت جنسی..................................................................... 227
بازسازی جنسی به‌وسیلۀ جراحی.............................................................. 228
انحراف‌های جنسی............................................................................................ 230
شیءگرایی.......................................................................................................... 231
شیء گرایی به‌صورت پوشیدن لباس جنس مخالف‌گرایی............................ 232
زنا با محارم........................................................................................................ 233
بچه‌گرایی جنسی............................................................................................... 234
تماشای بدن یا اعمال جنسی‌گرایی............................................................... 235
آلت‌نمایی............................................................................................................ 236
سادیسم و مازوخیسم جنسی.......................................................................... 236
هم‌جنس‌گرایی.................................................................................................. 238
چه عواملی موجب هم‌جنس‌گرایی می‌شوند؟........................................................... 239
انحراف‌های جنسی که به‌صورت معین مشخص نشده‌اند..................................... 239
درمان انحراف‌های جنسی........................................................................................ 240
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی................................................................................ 242
فصل هفتم
بدکارکردهای جنسی......................................................................................................... 245
هدف‌های یادگیری.................................................................................................... 246
اختلالهای جنسی و چرخۀ پاسخ جنسی انسان.................................................... 246
بدکارکردهای جنسی: توصیف‌ها و سبب‌شناسی..................................................... 250
اختلالهای میل جنسی.................................................................................... 251
اختلالهای انگیختگی جنسی.......................................................................... 252
اختلالهای اوج لذت جنسی............................................................................ 253
اختلالهای درد جنسی .................................................................................... 254
نظریه‌های کلی بدکارکردهای جنسی...................................................................... 255
نظریه‌های انحطاطی و امتناعی جنسی.................................................................... 255
دیدگاه‌های معاصر..................................................................................................... 257
سایر دیدگاه‌های معاصر............................................................................................ 258
درمان بدکارکردهای جنسی..................................................................................... 259
آموزش جنسی................................................................................................... 259
کاهش اضطراب................................................................................................ 259
تغییر افکار و نگرش‌ها....................................................................................... 260
درمان زوجین..................................................................................................... 260
فنون روان‌پویایی............................................................................................... 260
روش‌های بدنی و پزشکی................................................................................. 260
درمان کم‌میلی جنسی- یک رویکرد وحدت یافته.................................................. 260
ایدز: مبارزه‌ای در علوم رفتاری......................................................................................... 262
وسعت مساله.............................................................................................................. 262
توصیف بیماری.......................................................................................................... 263
گسترش بیماری......................................................................................................... 264
پیشگیری.................................................................................................................... 265
درمان بیماران دارای HIV مثبت و مبتلا به ایدز................................................. 266
ایدز و خط مشی عمومی........................................................................................... 267
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی................................................................................ 268
فصل هشتم
روش‌های روان‌درمانگری و معالجه................................................................................. 271
روان‌درمانگری و ارزیابی........................................................................................... 271
واقعیت یا خیال ......................................................................................................... 271
اهداف یادگیری.......................................................................................................... 271
روان‌درمانگری........................................................................................................... 272
مفهوم و تعریف روان درمانگری............................................................................... 273
شکل‌های روان درمانگری........................................................................................ 275
تحلیل روانی و درمانگری روان‌پویایی..................................................................... 275
نظریه تحلیل روانی................................................................................................... 278
درمانگریهای جهت یافتۀ تحلیل روانی و روان‌پویایی......................................................... 280
درمانگری بین شخصی................................................................................................. 281
روابط موضوعی، روانشناسی خود............................................................................... 281
ارزیابی درمانگریهای انسان‌گرایانۀ وحدت یافته..................................................... 282
درمانگریهای شناختی................................................................................................ 283
درمانگریهای انسانگرایی و اصالت وجودی........................................................... 284
درمانگری درمانجومداری................................................................................... 285
درمانگری اصالت وجودی.................................................................................. 286
گشتالت درمانگری.............................................................................................. 286
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی................................................................................................ 288
فصل نهم
درمانگریهای رفتاری....................................................................................................... 291
روش‌های کاهش اضطراب...................................................................................... 291
آموختن آرامش عضلانی.................................................................................. 292
حساسیت‌زدایی منظم........................................................................................ 292
هیپنوتیزم............................................................................................................. 293
مواجهه و غرقه‌سازی......................................................................................... 294
درمانگری بیزار کننده.......................................................................................... 295
ارزیابی درمانگری رفتاری................................................................................... 296
استفادۀ نظام دار از تقویت.................................................................................. 296
اقتصاد ژتونی....................................................................................................... 297
سرمشق‌گیری..................................................................................................... 298
اصلاح رفتار........................................................................................................ 299
درمانگری گروهی...................................................................................................... 299
نمایشگری روانی....................................................................................................... 300
خانواده درمانگری...................................................................................................... 301
گروه درمانگری رفتاری............................................................................................. 303
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی.................................................................................. 303
فصل دهم
تحقیق و پژوهش دربارۀ درمانگریهای روان‌شناختی.................................................. 305
درمانگریهای رفتاری- شناختی................................................................................ 307
درمانگری تلقیح استرس............................................................................................ 307
درمانگری شناختی بک.............................................................................................. 308
درمانگری رفتاری- منطقی- هیجانی....................................................................... 310
پژوهش دربارۀ انواع درمانگریهای روان‌شناختی.................................................... 311
ملاحظات روش‌شناختی............................................................................................. 311
مطالعات پیامدی......................................................................................................... 312
پژوهش تک آزمودنی................................................................................................. 314
نمونۀ بالینی پژوهش تک آزمودنی............................................................................ 315
توصیف یک شخص از روان‌درمانگری...................................................................... 316
مقایسۀ انواع درمانگری‌ها........................................................................................... 318
درمانگر و جریان درمانگری....................................................................................... 322
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی................................................................................... 324
فصل یازدهم
درمانگریهای زیست شناختی......................................................................................... 327
تشنج درمانگری الکتریکی........................................................................................ 327
دارودرمانگری............................................................................................................. 329
نقش پژوهش در پدیدآیی داروها............................................................................. 330
بستری شدن در بیمارستان....................................................................................... 334
دارودرمانی یا روان‌درمانی......................................................................................... 338
درمانهای ترکیبی..................................................................................................... 339
خلاصۀ فصل و مفاهیم کلیدی................................................................................ 341
واژه‌نامه...................................................................................................................... 344
منابع و مأخذ............................................................................................................... 353
آثار دکتر آزاد.............................................................................................................. 362
به نام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه برنگذرد
پیشگفتار ویرایش اول
خدای بزرگ را سپاس و ستایش که این امکان فراهم شد تا جلد دوم آسیب‌شناسی روانی که در واقع دنباله و مکمل مطالب جلد اول آسیب‌شناسی روانی است چاپ و منتشر شود.
بدیهی است که لازم بود هرچه سریعتر این مهم انجام پذیرد، ولی یکی از دلایل این تأخیر (و نه همه دلایل)، انتظار انتشار چهارمین دستورالعمل تشخیصی و آماری اختلالهای روانی DSM IV بود تا در حد امکان مطالب کتاب براساس آن دستورالعمل باشد و تغییرات احتمالی در طبقه‌بندیها، تشخیصها، ویژگیها، علل و درمانهای اختلالات روانی مورد توجه قرار گیرد. بدین‌ترتیب سعی شده است که مطالب کتاب بر اساس DSM IV (1994) باشد، مگر به هنگام احساس ضرورت که اختلالات و اصطلاحاتی که در دستوالعملهای قبلی (DSM III-R و DSM III) وجود داشته است نیز برای آگاهی و اطلاع محققان و دانش‌پژوهان مورد توجه واقع شده است.
در اینجا به اختصار تغییرات عمده‌ای که در DSM III-R صورت گرفته و در DSM IV منعکس شده است از نظرتان خواهد گذشت :
1- اختلالاتی که اولین علایم آنها معمولاً در خردسالی، کودکی، یا نوجوانی مورد تشخیص قرار می‌گیرند ـ به جز عقب‌ماندگی ذهنی که در DSM III-R روی محور II کدگذاری شده بود ـ در DSM IV روی محور I کدگذاری شده است. بدین ترتیب اختلالهای نفوذکننده مربوط به رشد (مانند اختلال اوتیستیک)، اختلالات یادگیری (نام قبلی آن اختلالهای مهارتهای تحصیلی)، اختلال مهارتهای حرکتی، اختلالهای ارتباطی، اختلالات رفتار ایذایی و کمبود توجه، اختلال لجبازی ـ نافرمانی، اختلال سلوکی، اختلالات مربوط به خوردن و تغذیه، اختلالات تیک، اختلالات تخیله، اختلال اضطراب جدایی، لالی انتخابی، اختلال دلبستگی واکنشی خردسالی یا اوایل کودکی، و اختلال حرکتی قالبی (اختلال عادتی) در محور I کدبندی شدهاند.
بنابراین تنها اختلالات شخصیت و عقب‌ماندگی ذهنی در DSM IV روی محور II کدبندی شدهاند.
اختلال رت Rett، که ویژگی عمده آن واپس‌روی در رشد بههنجار و کاهش رشد سر، بین سنین 5 تا 48 ماهگی، از دست دادن مهارتهای دستی هدفدار که قبلاً کسب شدهاند بین سنین 5 تا 30 ماهگی، پیدایش ضعف هماهنگی در حرکات پاها و تنه، و ظهور آن به تنهایی در دختران؛ اختلال از هم پاشیدگی کودکی disintegrative و اختلال آسپرگر Asperger که تفاوت آن با اوتیسم نبود تأخیر در رشد زبان است در DSM IV به اختلالات نفوذ کننده مربوط به رشد افزوده شده است.
اختلال کمبود توجه ـ بیش فعالی، در DSM IV به سه نوع فرعی (بی‌توجهی غالب، بیش‌فعالی ـ تکانه‌ای غالب، و مختلط) تقسیم شده است.
اختلال سلوک در DSM IV به صورت دو نوع فرعی یعنی «بیرون ماندن از خانه در شب» و «تهدید کردن دیگران» اصلاح و تغییر یافته است. این اصلاح، رفتارهای مشخص زنان مبتلا به اختلال سلوک، واز نظر موضوعی پرخاشگری نسبت به افراد و حیوانات، تخریب اموال، فریبکاری، دزدی، و زیر پا گذاشتن قوانین را در برگرفته است. سن شروع نیز مورد توجه واقع شده است. بدین معنی که اگر سن شروع زودتر باشد، پیش آگهی آن بدتر و احتمال رفتار پرخاشگرانه و اختلال شخصیت ضد اجتماعی در بزرگسالی بیشتر است.
بی‌اشتهایی روانی و پراشتهایی روانی از اختلالهای تغذیه و خوردن حذف و در بخشی جداگانه از اختلالات خوردن آورده شدهاند.
اختلال مربوط به تغذیه خردسالی یا اوایل کودکی برای تشخیص نوزادان و کودکانی که به قدر کافی غذا نمی‌خورند یا در افزایش و حفظ وزن خود مشکل دارند به اختلالات خوردن و تغذیه اضافه شده است.
در مورد اختلالهای تیک، بالاترین حد سنی برای ظهور این اختلال از 21 سالگی به 18 سالگی کاهش یافته است.
دو اختلال اضطراب جدایی و اختلال دلواپسی بیش از اندازه در یکدیگر ادغام و تنها به صورت اختلال اضطراب جدایی ارایه شده است.
کلمات لاتین لالی انتخابی از Elective mutism در DSM III-R به Selective mutism تغییر نام داده است تا جنبه توصیفی آن کمتر شده و نشان‌دهنده وجود انگیزه باشد.
2- اختلالات و سندرمهای روانی عضوی به روان آشفتگی، زوال عقل، یاد زدودگی، و سایر اختلالات شناختی تغییر نام داده‌اند، زیرا اصطلاح روانی عضوی به صورت تلویحی این معنی را دربرداشت که سایر اختلالات مطرح شده فاقد علت «عضوی» هستند. دو اختلال شناختی یعنی روان آشفتگی ناشی از سببشناسیهای چندگانه و زوال عقل ناشی از سببشناسیهای چندگانه به این دسته اختلالات اضافه شدهاند.
3- سازمان‌بندی و اصطلاحات اختلالهای دوقطبی در DSM IV تغییر کرده و به اختلالهای دو قطبی نوع I و اختلال دوقطبی نوع II تقسیم شدهاند.
اختلال دوقطبی نوع I، خود شامل شش نوع اختلال است : (الف) تک حملۀ مانیایی، که برای توصیف آن تنها یک حمله مانیایی بدون حمله‌های افسردگی شدید در گذشته ذکر شده است که بازگشت آن یا به صورت دوقطبی بودن و تغییر به افسردگی است یا شامل دست‌کم یک فاصله دو ماهه بدون نشانه‌های مانیایی است؛ (ب) حملۀ کاملاً جدید هیپومانیایی، که به صورت حمله هیپومانیایی کاملاً جدید ظاهر شده و قبل از آن دست‌کم یک حمله مانیایی یا حمله مختلط مانیایی افسردگی وجود داشته است؛ (ج) حمله کاملاً جدید مانیایی، که به صورت یک حمله کاملاً جدید مانیایی جلوه‌گر شده و قبل از آن دست‌کم یک حمله شدید افسردگی وجود داشته است؛ (د) حمله کاملاً جدید مختلط، که به صورت یک حمله مختلط کاملاً جدید متجلی شده و قبل از آن دست‌کم یک حمله شدید افسردگی وجود داشته است؛ (هـ) حمله افسردگی کاملاً جدید، که به‌صورت حمله افسردگی کاملاً جدید ظاهر شده و قبل از آن دست‌کم یک حمله مانیایی وجود داشته است؛ (و) حمله کاملاً جدید نامشخص، که به استثنای دوام آن، کاملاً جدید است و با حمله‌های مانیایی، هیپومانیایی، و مختلط، یا افسردگی شدید همراه است.
اختلال دوقطبی نوع II، که دارای تاریخچه‌ای از یک یا چند حمله افسردگی شدید است که با تاریخچه‌ای از دست‌کم یک حمله هیپومانیایی همراه است و هیچ‌گاه حمله مانیایی وجود نداشته است.
4- اختلال شخصیت فعل‌پذیر ـ پرخاشگر از طبقه‌بندی DSM IV حذف شده است.
اختلالات جدیدی که به طبقه‌بندی DSM IV اضافه شده عبارتاند از :
اختلال رت
اختلال از هم پاشیدگی کودکی
اختلال اسپرگر
اختلال تغذیه خردسالی یا اوایل کودکی
روان آشفتگی ناشی از سبب شناسی‌های چندگانه
زوال عقل ناشی از سببشناسیهای چندگانه
اختلال کاتاتونیایی ناشی از یک حالت پزشکی عمومی
اختلال دوقطبی نوع II
اختلال استرسی حاد
بدکارکردی جنسی ناشی از مواد
اختلال خواب مربوط به تنفس
اختلالاتی که در DSM III-R وجود داشته ولی در DSM IV حذف شده یا به صورت طبقات فرعی دیگری آمده عبارتاند از:
بریده‌گویی
اختلال دلواپسی بیش از اندازۀ کودکی
اختلال اجتنابی کودکی
اختلال کمبود توجه نامتمایز
اختلال هویت
تغییر جنسیت‌گرایی
مسمومیت الکلی ناشی از واکنش خاص فردی
اختلال شخصیت فعل‌پذیر ـ پرخاشگر
حسین آزاد
پیشگفتار ویرایش دوم
هر لحظه و هر آن رویداد برجسته‌ای در علم به وقوع می‌پیوندد. مثلاً زیست‌شناسان تحول‌گرا سال‌های متمادی بر این پیش فرض تأکید می‌ورزیدند که جریان تحول تدریجی است، اما با شواهد تازه‌ای که رو به رو شدهاند به این باور نایل گردیده‌اند که تحول ناگهانی و در پاسخ به حوادث فاجعه‌آمیز محیطی و طبیعی مانند سیل، زلزله، جنگ، شهاب‌سنگ‌ها، و انفجارهای کیهانی است. یا آن که، دانش زمین‌شناسی به دلیل کشف این نظریه که سطح زمین از اجرام و لایه‌هایی تشکیل شده است که حرکت دایمی آنها موجب توده‌های بادآورده، آب آورده، کوه‌ها، شکاف‌ها و از این قبیل می‌شود، دست‌خوش تحول گردیده است.
در آسیب‌شناسی روانی نیز توجه محققان و دانشمندان همواره معطوف به عوامل روان‌شناختی، زیست‌شناختی، و اجتماعی جدا و متمایز از یکدیگر بوده است، رویکردی که در بسیاری از بحث‌ها و بررسی‌های مختلف به چشم می‌خورد. از آن جمله می‌توان مواردی از این قبیل را نام برد که: ژن جدیدی برای ابتلاء به افسردگی یا اسیکزوفرنی کشف شده است، یا یک بدکارکردی زیست‌شناختی دربارۀ آلزایمر شناسایی شده است، یا اهمیت تجربه‌های دوران کودکی به‌عنوان «علت اختلالات روان‌شناختی» به اثبات رسیده است.
پیشرفت‌ها و کشفیات جدید در آسیب‌شناسی روانی نشان داده‌اند که دانش ژنتیک و عصب‌شناسی بستگی به درک و فهم تأثیرات عوامل روانی و اجتماعی بر عملکرد انتقال دهندگان عصبی و حتی ظهور آمادگی‌های ژنتیکی دارند. یا درک و فهم جریان‌های رفتاری، شناختی، اجتماعی، و هیجانی بستگی به درک و فهم عوامل زیست‌شناختی و ژنتیکی دارند. از جمله می‌توان تأثیر تجارب رفتاری و اجتماعی اولیه را بر ساختار و عملکرد بعدی مغز نام برد، یا اطلاعات جدید درباره رابطه شبکه‌های اجتماعی و بسیاری از آسیب‌های روانی، یا کشفیات جدید درباره درمانهای روانی اجتماعی سرطان، و یا آنچه تاکنون توجه کمی بدان مبذول گردیده است، تاثیر هیجان‌ها بر آسیب‌های روانی. بررسی‌های جدید نمایانگر آن‌اند که یافته‌های علمی درباره هیجان‌ها با کشفیات اجتماعی، شناختی، و زیست‌شناختی درهم بافته و تنیده‌اند.
بنابراین گرچه در چاپ‌های قبلی آسیب‌شناسی روانی 2 پایه و اساس هر بحث و بررسی چهارمین دستورالعمل تشخیص و آماری اختلالات روانی DSM-IV بوده است، ولی در ویرایش دوم این کتاب کوشش شده است تا به همان گونه که در تجدیدنظر این دستورالعمل یعنی DSM-IV-TR ملاحظه می‌شود عوامل اجتماعی، بین شخصی، و فرهنگی مورد توجه واقع شوند، هر چند ممکن است که این راه بی‌پایان همچنان ادامه داشته باشد و رسیدن به مقصود نهایی مستلزم تلاش‌های پویندگان و محققان دانش آسیب‌شناسی روانی برای کشف واقعیات ناشناخته و ابهام‌آمیز بسیاری از علل و درمانهای اختلالات روانی باشد.
در اینجا لازم میدانم که از توجه و عنایت مسئولان موسسه انتشارات بعثت به‌ویژه آقای مهندس عباس میقانی مدیرعامل محترم و از زحمات آقای محسن میقانی بابت نظارت بر جریان ویراستاری چاپ، و امور فنی این کتاب صمیمانه قدردانی نمایم.
حسین آزاد
