سخن ناشر
کتاب حاضر حاصل تلاش‌هاي ارزنده استاد گرامي جناب دکتر علي فتحي‌آشتياني و همکار اوست که با بهره‌گيري از منابع معتبر و با دقت و حساسيت، آزمون‌هاي روان‌شناختي را به طور جامع براي ارزيابي شخصيت و سلامت رواني با نثري شيوا براي دانشجويان کارشناسي و تحصيلات تکميلي بيان نموده است.
همچنين کتاب‌هاي آزمون‌های روانشناختی جلد 2، مباحث اساسي در روان‌شناسي کودک، روان‌شناسي سلامت و مقدمه‌اي بر روان‌شناسي سياسي و اختلالات شخصیت بر اساسDSM-5 و الگوی ابعادی بهقلم همين نويسنده توسط موسسه انتشارات بعثت به‌چاپ رسيده است.
اميد است خوانندگان محترم با پيشنهادها و انتقادهاي سازنده، اين موسسه را در بهبود آثار خود ياري فرمايند.
فهرست اجمالي
پرسشنامه 16 عاملي شخصيت کتل.. 73
پرسشنامه شخصيتي گري-ويلسون. 145
پرسشنامه عزت‌نفس کوپر اسميت.. 164
پرسشنامه هوش هيجاني بار-آن. 183
پرسشنامه چند محوري باليني ميلون3. 195
پرسشنامه چندجنبه‌اي شخصيتي مينه‌سوتا 233
چک‌ليست نشانه‌هاي اختلالات رواني.. 307
پرسشنامه حالت-رگه اضطراب اسپيلبرگر 353
مقياس افسردگي، اضطراب، استرس... 361
مقياس راهبردهاي مقابله‌اي نوجوانان. 383
واژه‌نامه فارسي – انگليسي.. 419
واژه‌نامه انگليسي – فارسي.. 425
فهرست تفصيلي
کاربرد آزمون‌ها در سنجش باليني.. 23
روايي همگرا، روايي واگرا و روايي افتراقي: 30
بخش اول: آزمون‌های شخصیت........................................................................... 35
تفسير ابعاد پنج‌گانه و مقياس‌هاي مرتبط با آنها 41
فرم کوتاه پرسشنامه شخصيتي NEO.. 51
پرسشنامه 16 عاملي شخصيت کتل. 73
عامل:A ادواري‌خويي- گسيخته‌خويي (مردم‌آميزي– مردم‌گريزي) 74
عامل:B هوش عمومي- نارسايي عقلي (استدلال انتزاعي- استدلال عيني) 76
عامل:C نيرومندي من- نوروزگرايي عمومي (پايداري هيجاني- ناپايداري هيجاني) 78
عامل:E سلطه، استيلا- اطاعت، تسليم (سلطهگري- سلطهپذيري) 80
عامل:G خلق استوار- خلق نارس و وابسته (باوجدان- مصلحتگرا) 84
عامل:H ادواري‌خويي متهورانه- گسيخته‌خويي اساسي (جسور- ترسو) 85
عامل :I حساسيت هيجاني- زمختي رشديافتگي (حساس، نرمخو - غيرحساس، يکدنده) 88
عامل :Lگسيخته‌خويي پارانوياگونه- در دسترس بودن اعتمادآميز (شکاک - زودباور) 90
ب- در دسترس بودن اعتمادآميز (زود باور) 91
عامل:M کوليگري- رغبت‌هاي عملي (خيال‌پرداز- اهل عمل) 91
عامل N: ظرافت کاري- سادگي بي‌ظرافت (رک گويي و صراحت- حفظ حريم خصوصي) 93
عامل:O بي‌اعتمادي اضطراب‌آميز- اعتماد توام با آرامش (مستعد احساس گناه- اطمينان به‌خود) 94
الف- بي‌اعتمادي اضطراب‌آميز 94
عامل 1Q: بنيادگرايي- محافظه‌کاري/ بازبودن نسبت به تغيير 95
عامل Q2: خودکفايي- ناتواني در اخذ تصميم (مسلط بر خود- متکي به ديگران) 96
ب- ناتواني در اخذ تصميم، متکي به ديگران. 96
عامل Q3: مهار کردن اراده و پايداري خلق و خو (کمال‌گرا- اختلال مدارا) 96
عامل Q4 : تنش عصبي (مضطرب - آرام ) 97
برون‌گرايي: (برون‌گرايي در برابر درون‌گرايي) 98
اضطراب: (اضطراب پايين در برابر اضطراب بالا) 99
انعطاف‌پذيري (يکدندگي در برابر پذيرندگي) 99
استقلال : (استقلال در برابر وابستگي) 99
کنترل غرايز : (کنترل بالا در برابر کنترل پايين) 100
سازگاري : (سازگاري در برابر عدم سازگاري) 100
قدرت رهبري : (قدرت رهبري بالا در برابر قدرت رهبري پايين) 101
خلاقيت : (خلاقيت بالا در برابر خلاقيت پايين) 101
روش نمره‌گذاري براي عوامل مرتبه اول. 103
شيوه استخراج نتايج براي عوامل مرتبه دوم. 107
پرسشنامه شخصيتي گري-ويلسون.. 145
نمره‌گذاري و تفسير نمرات.. 147
پرسشنامه عزت‌نفس کوپر اسميت.. 165
شيوه نمره‌گذاري و تفسير نمرات.. 174
پرسشنامه هوش هيجاني بار-آن.. 185
مشخصات پرسشنامه هوش هيجاني بار-آن. 186
نمره‌گذاري و تفسير نمرات.. 188
بخش دوم: آزمون‌های سلامت روانی.................................................................. 193
پرسشنامه چند محوري باليني ميلون3. 197
مقياس A6- شخصيت ضداجتماعي.. 201
مقياسB8- شخصيت خودناکام‌ساز 202
الگوهاي باليني شديد شخصيت.. 202
مقياس S- شخصيت اسکيزوتايپي.. 202
مقيلس H- اختلال شبه جسمي.. 203
مقياس N- دو قطبي: اختلال مانيک... 203
مقياسD- اختلال افسرده‌خويي.. 203
مقياس B- وابستگي به الکل.. 203
مقياس R- اختلال استرس پس از ضربه. 204
شاخص‌هاي روايي و سبک پاسخ. 207
گام اول: وارسي شاخص‌هاي روايي.. 221
گام دوم: وارسي مقياس‌هاي آسيب شديد شخصيت.. 222
گام سوم: وارسي الگوهاي باليني شخصيت.. 224
گام چهارم: وارسي مقياس‌هاي نشانگان باليني.. 224
گام پنجم: تفسير معناي يک نشانگان در زمينه سبک يا اختلال شخصيت مراجع. 224
گام ششم: تلفيق يافته‌هاي آزمون با ساير منابع اطلاعاتي.. 224
پرسشنامه چندجنبه‌اي شخصيتي مينه‌سوتا 235
مقياس(Back-page Infrequency) Fb. 246
شاخص F-K شاخص وانمود Dissimulation Index. 248
مقياس ناهمساني پاسخ‌هاي متغير (VRIN) 248
مقياس ناهمساني پاسخ‌هاي درست (TRIN) 249
مقياس 4- انحراف رواني اجتماعي.. 252
مقياس 5- مردانگي- زنانگي.. 253
مقياس 0– درون‌گرايي اجتماعي.. 258
خرده مقياس‌هاي هريس- لينگوز 264
تفسير خرده مقياس‌هاي هريس- لينگوز 264
خرده مقياس‌هاي مقياس Si (درون‌گرايي اجتماعي) 267
خوشه‌هاي مقياس‌هاي محتوايي.. 268
گرايش‌هاي پرخاشگرانه بيروني.. 269
توصيه‌هايي در زمينه استفاده از ماده‌هاي بحراني.. 272
چک‌ليست نشانه‌هاي اختلالات رواني.. 309
3- بعد حساسيت در روابط متقابل.. 311
شاخص ناراحتي نشانه‌هاي مثبت (PSDI) 316
نمره‌گذاري و تفسير نمرات.. 338
پرسشنامه حالت-رگه اضطراب اسپيلبرگر. 355
حالت اضطراب بالا، رگه اضطراب پايين: 359
حالت اضطراب پايين، رگه اضطراب بالا: 359
مقياس افسردگي، اضطراب، استرس... 363
نمره‌گذاري و تفسير نمرات.. 364
شيوه نمره‌گذاري و تفسير نمرات.. 376
نمره‌گذاري و تفسير نمرات.. 382
مقياس راهبردهاي مقابله‌اي نوجوانان.. 385
نمره‌گذاري و تفسير نمرات در نسخه اصلي.. 387
مقياس راهبردهاي مقابله‌اي در ايران (حاجي‌زادگان و همکاران؛ 1386) 390
مقياس راهبردهاي مقابله‌اي نوجوانان (فرايدنبرگ و لويس، 1993) 395
مقياس راهبردهاي مقابله‌اي نوجوانان (فرم حاجي‌زادگان و همکاران، 1386) 400
واژه‌نامه فارسي – انگليسي.. 421
واژه‌نامه انگليسي – فارسي.. 427
پيشگفتار
نياز دانشجويان و محققين و دسترسي آسان آنها به آزمون‌هاي مورد نظر، ارايه اطلاعات دقيق و کامل از ابزارها به ويژه اعتبار و روايي آنها، ارايه کتابي نسبتاً جامع براي تدريس دروس آزمون‌هاي روان‌شناختي و کاربرد مقدماتي روش‌هاي تشخيص در مقاطع کارشناسي و کارشناسي ارشد، با توجه به اينکه در اکثر کتاب‌هايي که تاکنون در اين زمينه انتشار يافته است، کاستي‌هاي قابل توجهي وجود دارد و هيچ‌يک از آنها به طور جامع و کامل و به دور از نقص به معرفي آزمون‌ها نپرداخته‌اند و هميشه دانشجويان علاقه‌مند با سردرگمي مواجه بوده‌اند، از جمله انگيزه‌هاي تدوين اين کتاب بوده است.
از گذشته دو رويکرد در رابطه با انتشار آزمون‌هاي روان‌شناختي وجود داشته است. گروهي اعتقاد داشته و دارند که به هيچ عنوان نبايد آزمون‌هاي روان‌شناختي را به طور کامل منتشر نمود. اعتقاد اين گروه، مبتني بر عدم دسترسي افراد غيرمتخصص به اين آزمون‌ها و پيشگيري از سوء استفاده از آنها است. گروه ديگر معتقدند، انتشار آزمون‌ها در يک کتاب، عمدتاً مورد استفاده متخصصين قرار خواهد گرفت و کمتر افراد غيرمتخصص، علاقه‌مند به استفاده از اين قبيل کتاب‌ها خواهند بود. لذا اين گروه معتقدند خدشه‌اي به محتواي آنها وارد نمي‌آيد و شاهد آن را وجود کتاب‌هايي مي‌دانند که در گذشته به انتشار برخي از اين آزمون‌ها دست زده‌اند و بررسي‌ها نشان مي‌دهد، کمتر افراد غيرمتخصص رغبت به تهيه و استفاده از آنها دارند. مهمتر از آن اينکه استفاده از برخي از اين آزمون‌ها، به‌حدّي پيچيده است که حتي افراد تحصيل‌کرده در رشته روان‌شناسي نيز بدون گذراندن دوره‌هاي آموزشي خاص، که در مورد برخي از اين آزمون‌ها به چند ده ساعت مي‌رسد، امکان استفاده و بهره‌برداري از آنها را ندارند. لذا ضمن احترام به نظر همکاران محترم پيرو رويکرد اول، ما در تدوين اين کتاب، رويکرد دوم را برگزيديم.
در ابتدا که طرح تهيه اين کتاب را تنظيم کرديم، خيلي با حساسيت، دقت و نياز به تأمل بسيار زياد در هر يک از ابعاد آن مواجه نبوديم. وقتي کار را به طور واقعي شروع کرديم، متوجه ميزان حساسيت آن شديم به‌نحوي که گاهي براي دستيابي به يک منبع معتبر، ساعت‌ها و روزها وقت صرف کرديم. با اين وجود دلسرد نشده، کار را در حدي که براي خودمان قابل قبول باشد فراهم نموديم، انشاءالله مورد توجه خوانندگان محترم نيز قرار گيرد.
اين کتاب در دو بخش تنظيم شده است. بخش اول به معرفي ابزارهايي پرداخته است که عمدتاً به ارزيابي صفات و رگه‌هاي شخصيتي مي‌پردازند. در بخش دوم ابزارهايي معرفي شده‌اند که عمدتاً به ارزيابي سطح سلامت رواني مي‌پردازند. در ارايه هر يک از ابزارها، سعي کرده‌ايم به معرفي اجمالي آن ابزار، اعتبار و روايي آن، شيوه نمره‌گذاري، شيوه تفسير نمرات و ارايه کامل سؤال‌هاي آن ابزار بپردازيم. گزارش داده‌هاي مربوط به اعتبار و روايي ابزارها، بر اساس نتايج تعدادي از تحقيقات داخلي و خارجي انجام شده است. از آنجایی که شناسایی راهبردهای رفتاری و شناختی خاص برای کمک به نوجوانان و سوق دادن آنها به سوی راهبردهای سازش یافته ضرورت دارد، در ویراست جدید کتاب در بخش دوم" مقیاس راهبردهای مقابله‌ای نوجوانان" به آزمون‌های سلامت روانی اضافه شده‌است.
همان‌طور که گفته شد با توجه به حساسيت بسيار زياد اين کتاب، ما تمام تلاش خود را به خرج داده‌ايم که اين کار با کمترين نقص روبه‌رو باشد، با اين وجود از کليه اساتيد محترم، محققين گرامي و دانشجويان عزيز خاضعانه تقاضا داريم بر ما منت نهاده ضعف‌ها و کاستي‌ها را با ارسال نقطه نظرات خود، گوشزد نمايند تا انشاءالله در چاپ‌هاي بعدي مورد توجه قرار گيرد.
در پايان از مديرعامل محترم مؤسسه انتشارات بعثت که زحمت چاپ اين کتاب را پذيرفته و آقاي محسن ميقاني که پيگيري امور فني و نظارت چاپ را بر عهده داشته‌اند و در کوتاه‌ترين زمان ممکن اقدام به چاپ آن نمودند، کمال تشکر را داريم.
علي فتحي‌آشتياني
