در جلد نخست کتاب حاضر ، سعی برآن بود تا چارچوبی بی نظری برای تربیت اسلامی فراهم شود . ضرورت این امر ، خود ، از نابسامانی و تشتتی نشات می یافت که در آثار مربوط به حوزه تعلیم و تربیت اسلامی ملاحظه می شود . آنچه در اثر مذکور مطرح شده است ، مبنایی ، هر چند موقّت برای تربیت اسلامی فراهم می آورد .
در این جلد ، نظر بر آن است که تربیت اسلامی ، در زمینه ای عملی و کاربردی ، یعنی در رویارویی با مسائل تعلیم و تربیت معاصر ، مورد توجه قرار گیرد . مقصود از مفهوم « عملی و کاربردی » به ضرورت ، معنای تحت اللفظی آن نیست ؛ بلکه در عرصه ای وسیع تر ، مراد آن است که تربیت اسلامی ، در برابر چالش های نوین ، ظاهر شود. از این رو ، چالش های مورد نظر ، اعم از چالش های نظری و عملی است .
