پیشگفتار مؤلف
آنچه که بیش از هر چیزی، ضرورت و انگیزه دست به قلم شدن برای تکمیل مرجعی همانند سری «کتابهای سبز پروژه» را در بنده بوجود آورد، خلأیی بود که بعد از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه، احساس کردم و گمان میکنم که هر فارغ التحصیلی نیز به نوعی با آن مواجه شده باشد. این خلأ زاییده همسو نبودن کامل فضایی است که دانشجو از آن بیرون آمده با صنعت احداث کشورمان و به ناچار تازه وارد به صنعت احداث باید با فشار فکری خاصی بدنبال جذب شدن در این صنعت بلاتکلیف بدون متولی باشد تا بلکه با مدرک دانشگاهی ارزندهی خود بتواند امرار معاش کند. چه بسا میبایست با کنایههای کثیر بزرگان صنعت احداث دست و پنجه نرم کند و مدام به این فکر باشد که پس در دانشگاه چه آموخته است؟ کمااینکه این پرسش اغلب از زبان پیشکسوتان گرامی این صنعت به گوش میخورد و جای بسی تاسف است.
هدف از نگارش این کتاب و همچنین سری کتابهای سبز پروژه پر کردن حلقههای مفقودهی صنعت احداث و دانشگاه بوده و امید است که نه تنها فارغ التحصیلان جوان را یاری رساند تا بر آن احساس تلخ پیشگفته چیره گردند بلکه در خود این قدرت ادعا را ببینند که گرچه دانش و تجربه از یک جنس نیستند لیکن هم وزنند. ناگفته پیداست که آموختههای دانشگاهی بسی ارزشمند بوده و بدون کسب آن تفکر سازندگی در شخص به سختی رشد و نمو مییابد. همچنین امید دارم که این مجموعه خلا دانش مهندسین مجرب صنعت احداث را هرچند جزئی ولی بتواند پر نماید و تاثیرگذار باشد. پرواضح است که صنعت احداث ما با همه ی معایبش بر بازوان پرتوان همین دست اندرکاران دلسوزش استوار است. آرزوی سربلندی و افتخار کمترین چیزی است که برایشان خواهانم.
در کتب نوشته شده قبلی توسط اینجانب، به دو مقوله بسیار مهم در اجرای پروژه، شامل «مدیریت قرارداد و ادعا» و «کنترل پروژه کاربردی در قراردادهای ساخت»، از دیدگاههای متفاوت پیمانکاران و کارفرمایان، پرداخته بودم. با عنایت به پیگیریهای مکرر ناشر محترم سری «کتابهای سبز پروژه» طی چهار سال گذشته و ناامید نشدنشان با توجه به بدقولیهای بیش از حد اینجانب، سرانجام سری «کتابهای سبز پروژه»، با گردآوری مطالب و جمعبندی موضوعی، از زمان شکلگیری قرارداد تا خاتمه آن، قدم به قدم برای جوانانی که موهبت سازندگی آینده کشور در دستان پرتوانشان است، تقدیم میگردد و کتاب حاضر که پیش درآمدی است بر آن مجموعه، تلفیق به روز شدهای است از دو کتاب منتشر شدهی قبلی که دیگر تحت آن عناوین منتشر نمیشوند. باشد که مقبول افتد.
در اینجا جا دارد از تمام پیشکسوتانی که در صنعت احداث فقط به فکر موفقیت خود بوده و تجارب ارزنده خود را، آنگونه که بایسته و شایسته بوده است، به نسل جوان انتقال ندادهاند، انتقاد نموده و عمده تقصیر ضعف در نظام اجرای پروژهها در کشور را به گردنشان انداخته و برایشان آرزوی یادگیری چگونه رفتار کردن با نسل جوان بعد از خودمان را بنمایم. امید است که فاصله زمانی تطبیق مطالبی که دانشجویان در نظام آکادمیک فرا میگیرد، با آنچه در هنگام ورود به صنعت پیش روی خود می بیند، به حداقل برسد.
در ابتدای «کتابهای سبز پروژه» تصمیم داشتم همانند کتابهای چاپ شدهی قبلی تنها به مقدمهای از خودم اکتفا کنم. نظر ناشر بر این بود که علاوه بر مقدمهی مؤلف و مقدمهی ناشر، مقدمهای از نمایندگان صنعت احداث نیز به آن اضافه شود. بسیار برایم جالب بود و در این خصوص با مدیران موفق در زمینهی پیمانکاری و ارائه خدمات مشاوره، صحبت نموده و نظر مساعد ایشان را جلب نمودم. در آخرین لحظات که سری کتابهای حاضر برای چاپ آماده گردید، ترجیح دادم که به شعری از شادروان احمد شاملو اکتفا کنم:
سکوت آب
میتواند خشکی باشد و
فریاد عطش
سکوت گندم
میتواند گرسنگی باشد و
غریو پیروزمند قحط
آنچنان که سکوت آفتاب ظلمات است
اما سکوت آدمی فقدان جهان و خداست
در خاتمه لازم به تاکید است که مجموعه كتابهاي سبز پروژه با ديدگاهی كاملاً كاربردي نسبت به موارد قراردادي، از زمان برگزاري مناقصه تا خاتمهی پروژه ميپردازد و اين كتاب نیز كه پیش درآمدی است بر کتب ديگر، تلفیق دو کتاب چاپ شدهی قبلی خودم با اندکی تغییر و اصلاحاتی است که درحین دورههای آموزشی متعدد توسط دانشجوياني كه داراي تجارب مفيد و مرتبطي بودند، به اينجانب منتقل گرديده است. نهایتاً اینکه مقداری هم در جهت سازمان یافتن نتیجه و هدف، به روزرسانی شده است که تقديم ميگردد.
روزبه ابوعلی زاده بهبهانی
زمستان 1393
مقدمه
ارزندهترین الگویی که در حین نگارش مجموعه کتابهای سبز پروژه بر آن تاثیرگذار بوده است استاندارد مدیریت پروژه PMBOK منتشر شده توسط موسسه PMI است که در کتاب ششم به تفصیل به آن پرداخته شده است.
با تعریف پروژه آغاز میکنیم.
پروژه تلاشی گذرا در راستای خلق یک محصول یا خدمتی منحصر به فرد است. منحصر به فرد بودن یعنی اینکه محصول یا خدمت به صورتی مشخص با سایر محصولات یا خدمات تفاوت دارد. همینطور گذرا بودن یا به عبارت دیگر موقتی بودن پروژه، به معنای کوتاه بودن مدت زمان اجرای پروژه نیست. میتوان گفت از آن جهت که پروژه یک تاریخ شروع و یک تاریخ پایان مشخص دارد، تلاشی گذرا محسوب میشود ولی نتیجه ی حاصل از آن ماندگار خواهد بود. زمان پایان یک پروژه نیز لزوماً زمانی نیست که اهداف پروژه تامین شده باشد، به زبان سادهتر در بسیاری از پروژهها، زمانیکه مشخص شود که پروژه به اهداف خود نخواهد رسید و یا نیازی به ادامه بیشتر آن احساس نشود، زمان پایان پروژه خواهد بود.
پروژهها عموماً به دلایل مختلفی از جمله تقاضای بازار برای یک محصول، نیاز و درخواست مشتری، پیشرفت تکنولوژی، فرصتهای استراتژیک و ... تعریف و تصویب میشوند.
به یک زبان بسیار ساده در راستای اجراي هر پروژه، چهار کار اصلي به شرح ذیل انجام میشود:
1. تامين مالي
2. طراحي
3. اجرا
4. مديريت و نظارت
چنانچه هر چهار کار اصلی فوق را کارفرما یا صاحب کار یا مالک انجام دهد، روش اجراي پروژه، روش اماني انتخاب شده است که در زبان صنعت امروز گاهی به صورت اشتباه به آن پیمان مدیریتی هم میگویند.
اگر تامين مالي، طراحي و مديريت و نظارت به عهده ی کارفرما یا صاحب کار یا مالک باشد و پيمانکار صرفاً اجرا کند، روش انتخاب شده براي اجراي پروژه، روش ساخت یا پيمانکاري C يا DBB است که در محافل فنی کشور ما به روش سه عاملي شناخته میشود. سابقاً نیز به مقاطعه کاری معروف بود.
اگر فقط تامين مالي و مديريت و نظارت با کارفرما یا صاحب کار یا مالک باشد، روش اجراي پروژه دو عاملي بوده که به يکي از دو صورت EPC يا DB انجام ميپذيرد.
اگر علاوه بر طراحي و اجرا، تامين مالي نيز به عهده پيمانکار یا سازمان مجری گذاشته شود و به نوعي مجری پروژه، سرمايهگذاري اجراي پروژه را نیز خودش به عهده بگيرد يا با سرمايهگذار علاقهمند به سرمايهگذاري در پروژه مورد نظر، قرارداد تامين مالي پروژه را منعقد و بازگشت سرمايه را براي سرمايهگذار تضمين کند و در طرف ديگر کارفرما صرفاً به مديريت و نظارت بپردازد، روش اجراي پروژه، EPCF انتخاب شده است.
سرانجام اینکه اگر هر چهار کار اصلي اجراي پروژه را پيمانکار يا سرمايهگذار انجام داده و پس از بهرهبرداري، مالکيت پروژه را به کارفرما يا سرمايهپذير منتقل نمايد، روش BOT انتخاب شده است.
در مواردی هم که هر چهار کار اصلي اجراي پروژه را پيمانکار يا سرمايهگذار انجام داده و با توجه به سود حاصل از بهرهبرداري، مالکيت مطلق پروژه در زمان بهرهبرداري و به مدت معين ترجيح سرمايهگذار باشد، روش BOO انتخاب شده است.
انتخاب روش اجرای پروژه و به تبعیت از آن، نوع قرارداد فی مابین ارائه دهندهی خدمت و دریافت کنندهی خدمت بر اساس نحوهی انتقال ريسك و يا سهم ريسك هر يك از طرفين قرارداد، تعيين ميشود. به عبارتی ديگر نوع قرارداد مورد استفاده و ضوابط و شرايط خاص قرارداد، ميزان ريسك فرض شده و تقسیم شده بین طرفين قرارداد را تعيين ميكند و این نوع و میزان ریسکهای طرفین قرارداد است که منشاء ادعاهای آتی هر یک از طرفین قرارداد نسبت به طرف دیگر میشود.
فهرست مطالب
فصل 1 اصول و مبانی حقوقی 1
قانون 2
قانون اساسی 3
قوانين عادی 3
نسخ قانون 4
قانون موقت، قانون متروک 5
عرف 5
احکام و مقررات قوه مجريه 6
تصويبنامه 7
آئيننامه 7
نظامنامه 7
بخشنامه 8
قانون برنامه و بودجه 8
طرح عمراني 9
شوراي اقتصاد 10
سازمان برنامه و بودجه 11
شورای عالی فنی 12
قانون ماده واحده اصلاح تبصره 80 قانون بودجه سال 1356 كل كشور 13
قرارداد 14
قانون مدنی 15
شرايط صحت قرارداد 16
اثر معاملات و عرف 18
خسارات حاصله از عدم اجراي تعهدات 18
خسارت حاصل از تاخير در تاديه دين 19
اثر معامله 19
اصل لزوم قراردادها و انحلال قرارداد 20
فصل 2 مراحل اجراي پروژه از مطالعات امكان سنجي تا بهرهبرداري 21
مطالعات امکان سنجی اوليه طرح 22
مطالعات طراحی مفهومی 23
طراحی بنيادی يا مهندسی پايه 24
مهندسی تفصيلی 29
فاز اجرا 29
بهرهبرداری 29
فصل 3 انواع قراردادهاي متداول در صنعت احداث 31
دستهبندی انواع قرارداد در اجرای پروژهها طبق استاندارد PMBOK 32
قراردادهاي قيمت ثابت 32
قراردادهاي FFP 32
قراردادهاي FPIF 33
قراردادهاي FP-EPA 33
قراردادهاي هزينه قابل پرداخت 33
قراردادهاي CPFF 33
قراردادهاي CPIF 34
قراردادهاي CPAF 34
قراردادهای زمان و مصالح 34
دستهبندی انواع قرارداد متداول در طراحی و اجرای پروژهها طبق مقررات جاری 35
قراردادهای خدمات مشاوره 35
قراردادهای خدمات پيمانکاری 36
قراردادهای خدمات نظارتی 37
قراردادهای خريد و فروش 37
قراردادهای خدمات توام 38
قراردادهای EPC 39
قراردادهای EC 40
قراردادهای EP 40
قراردادهای PC 40
قراردادهای EPCF 41
قراردادهای خدمات مديريتی 41
قراردادهای مشارکت بخش خصوصی 42
قراردادهای BOT 42
قراردادهای BOO 43
قراردادهای اجرای کار به روش امانی يا روش پيمان مديريتی 43
فصل 4 فهرست بها و آناليز قيمت 45
فهرست بهای واحد پايه 46
فهرست بهای اختصاصی تاسيسات نفت و گاز 51
آناليز قيمت 54
قيمت جديد و ستارهدار 59
فصل 5 صورت وضعيت و تعديل 63
صورت وضعيت موقت 64
صورت وضعيت قطعی 74
صورت وضعيت تعديل 75
صورتحساب نهايی 82
فصل 6 موافقتنامه و شرایط عمومی پیمان در قراردادهای ساخت و قراردادهای طرح و اجرا 85
موافقتنامه در قراردادهای ساخت 86
موافقتنامه در قراردادهای EPC 87
شرايط عمومی پيمان قراردادهای ساخت 92
شرايط عمومی پيمان در قراردادهای EPC 101
فصل 7 تضامین، تحویل و آزادسازی تضامین 113
انواع ضمانتهای معتبر 115
تضمين در قراردادهای پيمانکاری ساخت 115
تضمين در قراردادهای پيمانکاری طرح و اجرا 118
تضمين در قراردادهای خدمات مشاوره 119
تضمين در قراردادهای خريد و حملونقل 120
موارد عام در مورد نحوه استرداد تضمينها 121
تحويل 121
آزاد سازی تضمين شرکت در مناقصه 127
آزادسازی تضامين در قراردادهای ساخت 128
تقليل ضمانتنامه در قراردادهای ساخت 129
آزادسازی تضامين در قراردادهای EPC 129
هزينه تهيه ضمانتنامه 130
فصل 8 ساختار گردآوری و تحلیل اطلاعات در مدیریت قرارداد در قراردادهای ساخت 133
قدم اول شناسنامه پروژه 135
قدم دوم پيشبينی تعديل فصول فهرست بهای واحد پايه منضم به پيمان در زمان برنامهريزی 136
قدم سوم تجزيه فعاليتهای برنامه زمانبندی به رديفهای فهرست بهای واحد پايه منضم به پيمان 137
قدم چهارم ليست آيتمهای پيشبينی نشده درفهرست بهای منضم به پيمان 138
قدم پنجم احجام عمليات اجرايی پروژه 139
قدم ششم بررسی مقادير هر يک از رديفهای فهرست بهای منضم به پيمان 140
قدم هفتم بررسی هزينهای هر يک از رديفهای فهرست بهای منضم به پيمان 141
قدم هشتم پيشبينی تاثير ريالی افزايش يا کاهش مقادير فهرست بهای منضم به پيمان 142
قدم نهم شناسايی آيتمهای قابل توجه در فهرست بهای منضم به پيمان 143
قدم دهم ليست دستور کارها 144
قدم يازدهم ليست رديفهای قابل توجه درفهرست بهای منضم به پيمان با تاثير منفی 145
قدم دوازدهم تحقيق ميدانی 146
قدم سيزدهم آناليز قيمت جديد 147
قدم چهاردهم بررسی جدول 3 آناليز قيمتهای همراه اسناد مناقصه 148
قدم پانزدهم تعيين فعاليتهای قابل واگذاری به پيمانکار دست دوم 149
قدم شانزدهم صورت وضعيت 150
قدم هفدهم جدول ماتريسی احجام فعاليتهای اجرا شده 151
قدم هجدهم تراز هزينههای ماهانه 152
قدم نوزدهم ليست تعهدات کارفرما 153
قدم بيستم ليست صورتجلسات 154
قدم بيست و يکم ليست قيمتهای جديد و ستارهدار 155
قدم بيست و دوم ليست مکاتبات 156
قدم بيست و سوم خلاصه هزينههای ماهانه 157
قدم بيست و چهارم بررسی مبالغ تاييد نشده صورت وضعيت 158
قدم بيست و پنجم بررسی نسبت تعديل به صورت وضعيت در هر فصل 159
قدم بيست و ششم واگذاری کار به پيمانکاران جزء 160
قدم بيست و هفتم گزارش هزينههای ماهانه 161
قدم بيست و هشتم کنترل نيازمنديهاي مالي پروژه 162
قدم بيست و نهم صورت ريز مطالبات 163
قدم سی ام ليست تعهدات مالی 164
قدم سی و يکم گزارش درآمد 165
قدم سی و دوم محاسبه تاخيرات مجاز ناشی از تاخير در پرداختها 166
قدم سی و سوم ضرر و زيان ناشی از تاخير در پرداختها 167
قدم سی و چهارم ليست ضمانتنامهها 168
قدم سی و پنجم چک ليست خاتمه قرارداد 169
فصل 9 ساختار برنامهریزی و کنترل پروژه مورد استفاده پیمانکاران 171
قدم اول خلاصه قرارداد 173
قدم دوم ساختار شكست كار 174
قدم سوم لغتنامه ساختار شكست كار 176
قدم چهارم فهرست نقشهای مورد نياز 177
قدم پنجم فهرست تقويمهای کاری 178
قدم ششم فهرست فعاليتهای پروژه 179
قدم هفتم فهرست روابط پيش نيازی و پس نيازی فعاليتهای پروژه 180
قدم هشتم فهرست نقاط عطف 181
قدم نهم فهرست منابع مورد نياز فعاليتهای پروژه 182
قدم دهم مصالح مورد نياز فعاليتهای پروژه 183
قدم يازدهم هزينه پيشبينی شده برای هر فعاليت پروژه 184
قدم دوازدهم درآمد پيشبينی شده برای هر فعاليت پروژه 185
قدم سيزدهم شناسايی و تحليل کيفی ريسک 186
قدم چهاردهم تحليل کمی ريسک 187
قدم پانزدهم برنامه زمانبندی اوليه 188
قدم شانزدهم وزن هزينهای، ريالی و فيزيکی فعاليتهای پروژه 189
قدم هفدهم وزن هزينهای هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس ES 191
قدم هجدهم وزن هزينهای هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس LS 192
قدم نوزدهم وزن ريالی هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس ES 193
قدم بيستم وزن ريالی هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس LS 194
قدم بيست و يکم وزن فيزيکی هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس ES 195
قدم بيست ودوم وزن فيزيکی هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس LS 196
قدم بيست وسوم پيشبينی پيشرفت هزينهای پروژه بر اساس ES و LS 197
قدم بيست وچهارم پيشبينی پيشرفت ريالی پروژه بر اساس ES و LS 198
قدم بيست و پنجم پيشبينی پيشرفت فيزيکی پروژه بر اساس ES و LS 199
قدم بيست و ششم پيشبينی هزينه ماهانه WBSها بر اساس ES 200
قدم بيست و هفتم پيشرفت فيزيکی و ريالی پروژه بر اساس ES 201
قدم بيست و هشتم پيشرفت فيزيکی و ريالی پروژه بر اساس LS 202
قدم بيست و نهم نيازمنديهاي مالي پروژه 203
قدم سیام بودجهبندی پروژه 204
قدم سی و يکم برنامه زمانبندی نهايی 205
قدم سی و دوم جدول نيازهای ماهانه ماشينآلات 206
قدم سی و سوم جدول نيازهای ماهانه نيروی انسانی 207
قدم سی و چهارم جدول نيازهای ماهانه مصالح 208
قدم سي و پنجم گزارش کارگاهی منابع استفاده شده در فعاليتهای پروژه 209
قدم سی و ششم گزارش کارگاهی مصالح استفاده شده در فعاليتهای پروژه 210
قدم سی و هفتم گزارش کارگاهی موجودی مصالح 211
قدم سی و هشتم گزارش کارگاهی عمليات انجام شده در فعاليتهای پروژه 212
قدم سی و نهم پيشرفت فيزيکی فعاليتها 213
قدم چهلم پيشرفت واقعی فيزيکی و هزينهای ماهانه فعاليتهای پروژه 214
قدم چهل و يکم مقايسه پيشرفت فيزيکی واقعی پروژه و پيشبينی اوليه بر اساس ES و LS 215
قدم چهل و دوم محاسبه CV و SV بر اساس مفاهيم EARNED VALUE 216
قدم چهل و سوم فعاليتهای به تاخير افتاده و دلايل تاخير 218
قدم چهل و چهارم ميزان تأثير فعاليتهای به تأخير افتاده در زمان پروژه 219
قدم چهل و پنجم CPI، SPI و تخمين زمان کل اتمام پروژه و هزينه تمام شده پروژه 220
قدم چهل و ششم پيشبينی زمان و هزينه لازم برای اتمام پروژه 221
قدم چهل و هفتم گزارش عملکرد 222
قدم چهل و هشتم ثبت ريسک 223
قدم چهل و نهم بالانس مصالح 224
قدم پنجاهم گزارش نهايی 225
فصل 10 ساختار برنامهریزی کارفرما برای اجرای به موقع تعهدات قراردادی 227
قدم اول ليست تعهدات قراردادی 225
قدم دوم ساختار شكست كار 230
قدم سوم لغتنامه ساختار شكست كار 231
قدم چهارم فهرست تقويمهای کاری 233
قدم پنجم فهرست فعاليتها و تعيين روابط پيش نيازی و پس نيازی 233
قدم ششم وزن هزينهای و فيزيکی فعاليتها 234
قدم هفتم اطلاعات استخراج شده از برنامه زمانبندی 235
قدم هشتم وزن هزينهای هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس ES و LS 236
قدم نهم وزن فيزيکی هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس ES و LS 237
قدم دهم پيشبينی پيشرفت هزينهای و فيزيکی فعاليتها بر اساس ES و LS 238
قدم يازدهم نيازمنديهاي مالي 239
قدم دوازدهم پيشرفت فيزيکی فعاليتها 240
قدم سيزدهم پيشرفت عملکرد فعاليتها 241
قدم چهاردهم محاسبه CV و SV و CPI و SPI بر اساس مفاهيم EARNED VALUE 242
قدم پانزدهم پيشبينی زمان و هزينه لازم برای اتمام تعهدات قراردادی 244
قدم شانزدهم عواقب تاخير در انجام تعهدات قراردادی 245
فصل 11 کنترل برنامه زمانبندی مصوب و ارزیابی پیمانکار در دستیابی به پیشرفت های مورد انتظار اولیه 247
قدم اول مشخصات پروژه 249
قدم دوم فهرست فعاليتهای پروژه 250
قدم سوم فهرست WBSهای پروژه 251
قدم چهارم اطلاعات استخراج شده از برنامه زمانبندی 252
قدم پنجم وزن فيزيکی هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس زمانهای مصوب 253
قدم ششم وزن ريالی هر فعاليت به تفکيک ماه بر اساس زمانهای مصوب 254
قدم هفتم وزن فيزيکی و ريالی هر WBS به تفکيک ماه براساس زمانهای مصوب 255
قدم هشتم پيشرفت فيزيکی و ريالی پروژه بر اساس زمانهای مصوب 256
قدم نهم جدول نيازهای ماهانه ماشين آلات 257
قدم دهم جدول نيازهای ماهانه نيروی انسانی 258
قدم يازدهم جدول نيازهای ماهانه مصالح 259
قدم دوازدهم پيشرفت واقعی فيزيکی و عملکرد ريالی ماهانه فعاليتهای پروژه 260
قدم سيزدهم ميزان تأثير فعاليتهای به تأخير افتاده در زمان پروژه 261
قدم چهاردهم ليست WBS های به تاخير افتاده و دلايل تاخير 262
قدم پانزدهم مقايسه پيشرفت فيزيکی و ريالی واقعی پروژه و پيشبينی اوليه 263
قدم شانزدهم اطلاعات صورت وضعيتها 264
قدم هفدهم خلاصه اطلاعات هزينه حاصل از صورت وضعيتها 265
قدم هجدهم اطلاعات صورت وضعيتهای تعديل 266
قدم نوزدهم خلاصه اطلاعات هزينه حاصل از صورت وضعيتهای تعديل 267
قدم بيستم بررسی نسبت مبالغ تعديلها به مبالغ صورت وضعيتها 268
قدم بيست و يکم محاسبه CV و SV بر اساس مفاهيم EARNED VALUE 269
قدم بيست و دوم CPI، SPI و تخمين زمان کل اتمام پروژه و پيشرفت ريالی تمام شده پروژه 270
قدم بيست و سوم پيشبينی زمان و پيشرفت ريالی لازم برای اتمام پروژه 271
قدم بيست و چهارم گزارش عملکرد 272
قدم بيست و پنجم گزارش نهايی 273