پيشگفتار
آیین نامه فلزی ایران (مبحث دهم) که برگرفته از آیین نامه AISC ميباشد در سال 1392 با اقتباس از ایین نامه AISC2010 با دو تغییر بسیار مهم منتشر گردید این آیین نامه روش LRFD را به عنوان تنها روش معتبر برای طراحی سازههاي فلزی معرفی نمود و روش تنش مجاز را کنار گذاشت. تغییر مهم دیگر این آیین نامه اضافه کردن بخش اتصالات پیش تایید شده بوده که برگرفته از استاندارد 358 AISC ميباشد همچنین اتصال با ورق روسری و زیرسری جوشي که مورد استفاده زیادی در ایران دارد، نیز در این بخش قرار گرفت.
از آنجایی که طراحی اتصالات به همراه محدودیتها و ظرفیتهاي آن در کمتر کتابی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است سعی کرده ایم که تمامی اتصالات پیش تایید شده مبحث دهم را با استفاده از یک مثال کاربردی با کنترل تمام ضوابط و محدودیتهاي آیین نامه در قالب جزوه یا کتابی جمعآوری نماییم تا تمامی مهندسین محاسب در تمام کشور بتوانند از آن استفاده نموده و این روند محاسبات را برای تمامی تیرها و مقاطع خود در پروژهها به آسانی بهكار برده و در دفترچه محاسبه خود قرار دهند. تا یکی از مهمترین، اساسیترین و کاربردیترین موضوعات در سازههاي فلزی تا حد مطلوبی پوشش داده شود.
روش ارائه این کتاب به نظر نویسندگان این کتاب حلقه مفقوده آنالیز و طراحی انواع موضوعات و مسائل چه در اسکلت فلزی و چه در اسکلت بتنی ميباشد. بدین معنی که آنالیز و طراحی و اجرای هر نوع بازتابی از سازه نه به صورت کلی گویی یا ساده انگارانه بلکه به صورت جزئی نگری با مقاطع ملموس و مبتلا به جامعه ما هر چند پیچیده باید ارائه گردد تا مورد استفاده عموم جامعه مهندسی قرار گرفته و در ادامه باعث پیشرفت روش گام به گام طراحی سازه گردد.
زیرا امروزه با توجه به پیشرفت نرم افزارهاي آنالیز و طراحی چون ETABS و SAP و ... شاید باید به تمامی طراحیها و تحلیلهاي گذشته شک کرد و با مبانی و علم روز در جهت اثبات مبانی ذکرشده گذشتگان و یا تصحیح آنها پرداخت. و باید اذعان نماییم که با برنامهها و کامپیوترهای موجود امروزی در اکثر موارد به دانش و علم گذشتگان خود باید آفرین گوییم. که با دست خالی دستاوردهای ارزشمندی را کسب کرده اند که امروزه ما ميتوانیم در چارچوب آنها با آسودگی خاطر به طراحی سازههاي بسیار پیچیده بپردازیم.
نشریه AISC 358 (آیین نامه طراحی اتصالات پیش تایید شده ویژه و متوسط در اسکلت فلزی) یکی از کاربردی ترین مجموعهها برای طراحی اتصالات ميباشد محدودیتها، ظرفیتها و روشهاي گام به گام طراحی با زبان ساده در این نشریه آورده شده است که بسیار مورد استفاده نویسندگان این کتاب قرار گرفته است.
در مبحث دهم در سال 1392 به صورت خلاصه و موجز چند نوع از اتصالات نشریه 358 آورده شده است. ترجمه خلاصه این نشریه باعث ميشود که مهندسان محاسب نتوانند طراحی کامل این اتصالات را انجام دهند و این امر نیز به خاطر شیوه آیین نامه نویسی ما میباشد زیرا آیین نامه فلزی هیچگاه وارد جزئیات طراحی نمی شود. و به همین دلیل کتابهاي جنبی دیگری باید در این مورد به کمک آیین نامه بیایند هدف این کتاب نیز ارائه توضیحات کاملی از روشهاي طراحی این نوع اتصالات ميباشد که در کتاب حاضر هم از مبحث دهم و هم از نشریه 358 با متن اصلی آن و گاهی ترجمه آن استفاده شده است.
با استفاده از این مطالب مهندسان محاسب میتوانند با نوشتن یک برنامه کامپیوتری ساده تمامی کنترلها و ضوابط آیین نامههاي ایران را انجام داده و به طراحی هر اتصال برای هر مقطع دلخواه بپردازند. زیرا محاسبات این اتصالها کاری تکراری و شاید همراه با اشتباه باشد. و با نوشتن یک برنامه کامپیوتری با استفاده از مراحل طراحی اتصالات ذکر شده در این کتاب مهندس محاسب میتواند به سرعت با تغییر و جابهجایی متغیرهای مختلف نگرشی جدید در طراحی بدست آورد و ابتکارات و دتایلهاي مناسبتر و اقتصادیتر و در عین حال یکنواختتری ایجاد کند که این امر باعث پیشرفت در کیفیت و سرعت طراحی و اجرا ميگردد.
پیش نیاز درک مطالب این کتاب دانستن روابط طراحی جوش و پیچ ميباشد که پیشنهاد ميگردد مهندسان محترم قبل از مطالعه مباحث این کتاب از این روابط که در اکثر کتابها موجود ميباشد آگاهی کامل داشته باشند. در این کتاب نیز سعی شده است تا جایی که امکان دارد این مطالب معرفی شوند.
در خاتمه از تمامی همکاران و اساتید محترم تقاضا داریم ضعفها و خطاهای این کتاب و پیشنهادات خود را برای هرچه کاملتر شدن این مجموعه به آدرس SamadAghazadeh@gmail.com ارسال نمایند.
ان شاء الله در زمان کوتاهی طراحی چشمه اتصال و ورق پیوستگی نیز به کتاب اضافه خواهد شد.
صمد آقازاده و پویا آقازاده
تابستان
1393
پيشگفتار دوم
پس از چاپ کتاب اتصالات در سازههای فولادی که به بررسی اتصالات پیش ارزیابی شده تیر به ستون با تمام جزئیات و مراحل طراحی آن میپرداخت وبا توجه به آن چه که در پیشگفتار چاپ اول کتاب قول داده بودیم مباحث چشمه اتصال و ورق پیوستگی را با همان شکل فصول قبل آماده کردیم، از طرفی مطالبات و تشویق های دوستان و همکاران محترم ما را بر آن داشت تا به منظور کامل شدن کتاب طراحی اتصالات علاوه بر چشمه اتصال و ورق پیوستگی مباحث وصله های پیچی تیرها، مهاربند جانبی و زبانه کردن تیرها را نیز به کتاب اضافه نماییم.
بنابراین بهتر دیدیم که این پنج فصل جدید را نه در یک جلد کتاب جداگانه بلکه به همراه هفت فصل چاپ اول کتاب در یک مجموعه کامل که تقریباً تمامی مباحث بنیادی اتصالات در سازه های فولادی را شامل میشود منتشر نماییم. اگرچه هنوز مباحثی مانند ورق اتصال بادبند (GussetPlate)، وصله ستونها (Column Splice) و صفحه ستون (Base Plate) و ... باقی مانده که ان شاء الله در آینده نزدیک آنها را نیز به رشته تحریر در خواهیم آورد.
در اینجا لازم میدانیم که از اساتید، مهندسان و همکاران ارجمندی که با دقت کتاب اتصالات سازههای فولادی را مطالعه نموده و ضعفها و کاستیهای آن را به همراه پیشنهادهای سازنده به نویسندگان منتقل نمودند کمال تشکر و سپاس را داشته باشیم با کمک این دوستان در این کتاب هفت فصل اول مورد بازنگری قرار گرفته و نکات مبهم و اشکالات آن رفع گردیده است. از طرفی خیلی از دوستان از روش نگارش کتاب که به صورت کاربردی برای مهندسان محاسب و مجری تهیه گردیده است استقبال کرده و ما را مورد لطف قرار دادند. این نوع نگارش همانطور که در چاپ اول کتاب نیز ذکر شد حلقه مفقوده طراحی سازهها میباشد (چه سازههای فولادی و چه سازههای بتنی). یعنی پرداختن به طراحی و محاسبه و کنترلهای گوناگون در هر زمینه و موضوع سازهای (در این کتاب اتصالات فولادی) و سپس تهیه نقشه سازه براساس آن به همراه دتایلهای لازم.
خلاصه آن که بعد از مطالعه و آگاهی نسبت به مفاهیم پایه و بنیادی طراحی سازه که در اکثر کتابهای مادر وجود دارد باید با توجه به آییننامههای موجود (که هر چند سال در حال تغییر میباشند) و استناد به بندهای مختلف آنها به صورت کاربردی به محاسبه سازه پرداخته تا تمامی نکات آییننامهای رعایت گردد.
در خاتمه از تمامی همکاران و اساتید محترم و خوانندگان تقاضا داریم ضعفها و خطاهای این کتاب و پیشنهادات خود را همانند گذشته برای هرچه کاملتر شدن این مجموعه به آدرس SamadAghazadeh@gmail.com ارسال نمایند.
صمد آقازاده و پویا آقازاده
تابستان 1394
فهرست مطالب
فصل 0 الزامات كلي اتصالات پيشتاييد شده 1
0.1 جوش جان تير به بال تير 2
0.2 جوش برشگيرها روي تير اصلي 3
0.3 ضريب کاهش مقاومت 3
0.4 جوش نفوذي جان به بال ستون در ناحيه اتصال 4
0.5 محدوديت طول خالص دهانه به ارتفاع مقطع تير 5
0.6 مهاربند جانبي تيرها 5
0.7 توضيح برخي موارد مطرح شده در کتاب 6
فصل 1 اتصال گيردار جوشي با ورق روسري و زيرسري 11
1.1 بدست آوردن مشخصات هندسي تير 13
1.2 مقاومت جاري شدن و گسيختگي تير 14
1.3 محل مفصل پلاستيک 14
1.4 بارمرده و زنده گسترده وارد بر تير 16
1.5 محاسبه لنگر پلاستيک محتمل و محاسبه نيروهاي طراحي 16
1.6 طراحي اتصال با ورق روسري و زير سري 20
1.7 سخن آخر 32
فصل 2 اتصال گيردار پيچي با ورق روسري و زيرسري 33
2.1 بدست آوردن مشخصات هندسی تير 35
2.2 مقاومت جاری شدن و گسيختگی تير 37
2.3 محل مفصل پلاستيک 37
2.4 بار مرده و زنده گسترده 39
2.5 محاسبه لنگر پلاستيک محتمل و نيروهای طراحی در تير 39
2.6 کليات اتصال BFP 44
2.7 گامهاي طراحی 47
2.8 سخن آخر 74
فصل 3 اتصال گيردار فلنجي با 4 پيچ و بدون سختكننده 77
3.1 بدست آوردن مشخصات هندسی تير 80
3.2 مقاومت جاری شدن وگسيختگی تير 81
3.3 گامهاي طراحی 134
3.4 طراحی قسمت ستون 97
فصل 4 اتصال گيردار فلنجي با 4 پيچ و سختكننده 105
4.1 بدست آوردن مشخصات هندسی 106
4.2 مقاومت جاری شدن و گسيختگی 108
4.3 گامهاي طراحی 108
4.4 طراحی قسمت ستون 119
فصل 5 اتصال گيردار فلنجي با 8 پيچ و سختكننده 123
5.1 بدست آوردن مشخصات هندسی تير 125
5.2 مقاومت جاری شدن و گسيختگی تير 126
5.3 گامهاي طراحی 126
5.4 طراحی قسمت ستون 137
5.5 سخن آخر 140
فصل 6 اتصال گيردار مستقيم – تير با مقطع كاهش يافته 143
6.1 محدوديتهای اتصال RBS 146