.jpg)
حمد و سپاس مبدعي را که الف قامت آدم را صدر جريده بشريت گردانيد و در مکتب عنايت، ابجد هدايتش تعليم کرد و به لطف بي‌علت، ذات او را سزاوار سرير خلافت و شايسته خلقت مأموريت کرد، تاج اجتبا بر فرق حشمت او نهاد و خاتم نبوت در انگشت فتوت او کرد و او را مسجود اعيان مجامع احوال ملک و محسود فرشتگان صوامع فلک گردانيد به حکم «و اذ قلنا للملائکه اسجدو لآدم».
بخش سلامت يکي از بزرگ‌ترين بخش‌هاي اقتصاد کشور است. اين بخش در بيشتر کشورهاي در حال توسعه حدود 8 الي 15 درصد اقتصاد را تشکيل مي‌دهد و حتي از بخش‌هاي آموزش، کشاورزي، گردشگري و ارتباطات نيز بزرگ‌تر است. در بسياري از کشورها از هر ده نيروي کار يکي در بخش سلامت کار مي‌کند. هر کسي يکي از اقوام و دوستان نزديکش در اين بخش کار مي‌کند يا از خدمات اين بخش استفاده مي‌کند. مردم نسبت به بخش سلامت حساسيت بيشتري از خود نشان مي‌دهند. در نتيجه، اين بخش از نظر سياسي مورد توجه سياست‌مداران است.
سازمان‌هاي بهداشتي و درماني، سازمان‌هاي تخصصي، بروکراتيک و بسيار پيچيده هستند. محيط داخلي و خارجي سازمان‌هاي بهداشتي و درماني به طور دائم در حال تغيير است. نظام سلامت کشورها همواره در حال اجراي اصلاحاتي با هدف افزايش دسترسي به خدمات سلامت، ارتقاي کيفيت خدمات و کاهش هزينه‌هاست. اين تغييرات چالش‌هاي بسياري براي مديران سازمان‌هاي بهداشتي و درماني به ويژه در هنگام رکود اقتصادي ايجاد مي‌کند. برآورده‌سازي نيازها و انتظارات ذينفعان مختلف سازمان‌هاي بهداشتي و درماني دشوار است. در نتيجه، براي اداره مؤثر اين سازمان‌ها نياز به مديراني است که علوم و فنون مديريت و اقتصاد را بدانند و با سازمان‌هاي بهداشتي و درماني، ساختار، فرهنگ و کارکنان آن‌ها آشنا باشند. مديران حرفه‌اي بهداشت و درمان با بهره‌گيري از علوم اجتماعي و رفتاري و با استفاده از تفکر استراتژيک و سيستمي، مسائل سازماني را به صورت اساسي برطرف مي‌کنند.
از دهه 1950 ميلادي، مديريت‌گرايي در سازمان‌هاي بهداشتي و درماني مورد توجه سياست‌مداران در کشورهاي توسعه يافته قرار گرفت. استفاده از مديران حرفه‌اي به جاي متخصصان پزشکي براي مديريت، سازمان‌هاي بهداشتي و درماني نقش به‌سزايي در بهره‌وري اين سازمان‌ها داشته است. در نتيجه، کارشناسان مديريت اداره اين سازمان‌ها را برعهده گرفتند. با توجه به ويژگي‌هاي منحصر به فرد سازمان‌هاي بهداشتي و درماني ضرورت تربيت مديران بهداشتي و درماني براي اداره اين سازمان‌ها احساس شد. بسياري از دانشگاه‌ها در کشورهاي مختلف دوره‌هاي آموزشي در مقاطع کارشناسي، کارشناسي ارشد و دکتراي تخصصي براي تربيت مديران و سياست‌گذاران بهداشتي و درماني راه اندازي کردند. محيط متغير جهان امروز، مديران سازمان‌ها را با مشکلاتي مواجه ساخته است که کوچک‌ترين غفلت آن‌ها، پيامدهاي غير قابل جبراني به دنبال خواهد داشت. در نتيجه، بسياري از دانشگاه‌ها اقدام به بازنگري سرفصل دروس مديريت بهداشت و درمان کردند تا بتوانند دانش و مهارت مورد نياز مديران سازمان‌هاي بهداشتي و درماني را فراهم کنند.
سال‌ها تحصيل، پژوهش و تدريس نويسنده اين کتاب در دانشگاه‌هاي داخل و خارج از کشور به همراه تجارب کاري، اين امکان را فراهم کرد تا علم و هنر سازمان و مديريت بهداشت و درمان به‌صورت كاربردي در اين کتاب ارائه شود. اين کتاب با رويکرد پژوهشي تهيه شده است. نتايج پژوهش‌هاي صورت‌گرفته در حوزه‌هاي مختلف سازمان و مديريت بهداشت و درمان، شواهدي را براي سياست‌گذاران و مديران بهداشتي و درماني فراهم مي‌آورد تا به‌طور اثربخش و کارامد سازمان‌هاي خود را مديريت و رهبري کنند.
هدف اين کتاب ارتقاي دانش و مهارت مديران سازمان‌هاي بهداشتي و درماني است. اين کتاب مي‌تواند به عنوان يک کتاب مرجع مورد استفاده مديران سازمان‌هاي بهداشتي و درماني، مدرسان و دانشجويان علوم پزشکي قرار گيرد. مطالب اين کتاب براي آموزش ضمن خدمت مديران سازمان‌هاي بهداشتي و درماني مفيد است و به آن‌ها در اداره اثربخش و کارامد سازمان‌ها کمک مي‌کند. علاوه‌براين، فصول مختلف اين کتاب مي‌تواند به عنوان يک مرجع درسي براي دانشجويان گروه‌هاي علوم پزشکي به‌ويژه در رشته‌هاي مديريت خدمات بهداشتي و درماني، سياستگذاري سلامت، اقتصاد سلامت، مديريت اطلاعات سلامت، مديريت دارو، مددکاري اجتماعي، سلامت و رفاه اجتماعي، مديريت تحقيقات و فناوري در نظام سلامت، فناوري اطلاعات سلامت، ارزيابي فناوري سلامت، انفورماتيک پزشکي، سلامت در بلايا و فوريت‌ها، سلامت، ايمني و محيط زيست و ارگونومي در مقاطع مختلف تحصيلي مورد استفاده قرار گيرد. پرسش‌هاي انتهاي هر فصل براي شرکت‌کنندگان در آزمون‌هاي ورودي اين رشته‌ها مفيد است. اين پرسش‌ها براي ارزيابي اثربخشي دوره‌هاي آموزشي مديران نيز مي‌تواند استفاده شود. همراه اين كتاب يك لوح فشرده آموزشي براي تدريس فصول مختلف كتاب تهيه شده است كه مي‌تواند براي مدرسان مورد استفاده قرار گيرد.
اين کتاب در ده فصل سازماندهي شده است تا دانش لازم را در زمينه مديريت (فصل اول)، ساختار (فصل دوم) و فرهنگ سازمان‌هاي بهداشتي و درماني (فصل سوم) و مهارت‌هاي لازم را براي انجام وظايف تخصصي مديريت نظير برنامه‌ريزي (فصل چهارم)، تصميم‌گيري (فصل پنجم)، مديريت منابع انساني (فصل ششم)، رهبري (فصل هفتم)، ارتباطات (فصل هشتم)، انگيزش (فصل نهم) و کنترل (فصل دهم) فراهم کند.
نويسنده معتقد است که اين مجموعه خالي از نقص نيست. بنابراين، از خوانندگان عزيز خواهشمند است با ارسال نظرات خود براي ناشر يا نويسنده نسبت به رفع نواقص در چاپ‌هاي بعدي اين کتاب ما را ياري کنند. در پايان فرصت را غنيمت شمرده و از خانم‌ها مريم انصاريان و افسانه قزلباش که ويراستاري ادبي اين اثر را برعهده گرفتند و مدير انتشارات ديباگران تهران که اين مجموعه را به چاپ رسانده است، تشکر مي‌کنم.
علي محمد مصدق راد
mosadeghrad@gmail.com
تقديم به
آن‌هايي‌که براي ارتقاي نظام سلامت کشور از هيچ تلاشي فروگذار نمي‌کنند.
درباره نويسنده
دكتر علي محمد مصدق‌راد، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران، داراي دكتراي تخصصي سياستگذاري و مديريت سلامت از دانشگاه لندن است. او يك پژوهشگر، مدرس، نويسنده، سخنران و مشاور مديريت است. مصدق‌راد داراي بيش از 15 سال سابقه تدريس در دانشگاه‌هاي ايران و انگلستان است. علاوه‌براين، او طراح و مدرس دوره‌هاي آموزشي كوتاه‌مدت كاربردي مديريت براي مديران سطوح مختلف است. از جمله دروس طراحي شده در اين دوره‌ها مي‌توان به نظام سلامت بين‌المللي، سياستگذاري سلامت، مديريت استراتژيك، برنامه‌ريزي استراتژيك، رهبري استراتژيك، مديريت كيفيت، مديريت دانش، مديريت بازاريابي، مديريت نيروي انساني، مديريت عملياتي، مديريت بخش دولتي، مديريت سازمان‌هاي بين‌المللي، اقتصاد سلامت، تحليل سياست‌هاي سلامت و جامعه‌شناسي پزشکي و بهداشتي اشاره کرد.
دكتر مصدق راد يك كارشناس خبره در زمينه مديريت و تجارت است. تحصيلات آكادميك، دوره‌هاي آموزش ضمن خدمت و تجارب كاري مرتبط، دانش و تجربه كافي را در زمينه مديريت اثربخش و كارامد سازمان‌ها براي ايشان فراهم کرده است. توانايي او در زمينه‌هاي توسعه كسب و كار، برنامه‌ريزي استراتژيك، مديريت پروژه، رهبري گروه‌هاي كاري، کنترل هزينه و مهارت‌هاي ايشان در زمينه‌هاي ارتباطات مؤثر، فنون مذاكره و حل مسأله امکان ارائه مشاوره‌هاي مديريتي را در زمينه‌هاي تحليل استراتژيك سازمان، آسيب‌شناسي سازماني و توسعه برنامه‌هاي استراتژيك، تاكتيكي و عملياتي براي بسياري از سازمان‌هاي دولتي و خصوصي فراهم کرده است.
مصدق راد به عنوان يك استرات‍ژيست سازماني پروژه‌هاي مديريت كيفيت فراواني را در سازمان‌هاي بهداشتي و درماني دولتي و خصوصي برنامه‌ريزي، اجرا و ارزشيابي کرده و گروه‌هاي درون‌بخشي و برون‌بخشي فراواني را به‌منظور بهبود مستمر فرايندهاي كاري راه‌اندازي، تربيت و مديريت كرده است. دكتر مصدق راد حاصل پژوهش‌ها و تجربه‌هاي كاري خود را تاکنون در سه كتاب و بيش از 50 مقاله علمي به زبان‌هاي فارسي و انگليسي منتشر كرده است. علاوه‌براين، ايشان در كنفرانس‌هاي داخلي و خارجي با ارائه مقاله مشاركت فعال داشته‌اند.
