پیشگفتار مؤلف:
خداوند بزرگ را بی‌نهایت شاکرم که به حقیر توفیق خدمتی کوچک در یکی از موضوعات بزرگ و بسیار مهم جاری بخش‌های صنعتی و شرکت‌های برق کشور یعنی بحث ایمنی برق مرحمت فرمود. این نوشتار که یک کار پژوهشی بسیار سنگین پنج ساله می باشد با استفاده از رفرنس‌های معتبر و استانداردهای مهمی چونBS,NFPA, IEC, IEEE, ANSI, VDE، استانداردهای وزارت نیرو، استانداردهای استرالیا و نیوزلند و... و همچنین تحصیلات و تجربه‌ها 30 ساله کارکرد مؤلف در ارتباط مستقیم با فعالیت‌های برق و مشاهده و بررسی‌ها ده‌ها فقره حوادث برق تدوین شده است. در کنار این مراجع مهم و رسمی، آرشیوی پرحجم (در حدود 100جلد) از آخرین نسخه کتاب‌های خارجی موجود در زمینه ایمنی برق نیز بعضاً یا کلاً مورد بررسی قرار گرفته و همه این موضوعات باعث شکل‌گیری این اثر شده است.
اهداف این کتاب:
برای تألیف این کتاب اهداف مختلفی در نظر بوده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- احصاء اصول پایه ایمنی برق برای متخصصان، دست اندرکاران و کارگران برق.
- معرفی سرفصل‌های آموزش اصول پایه‌ای ایمنی برق برای برقکاران جدیدالورود به شرکت‌های برق و پیمانکاران این بخش.
- معرفی سرفصل‌های آموزش اصول پایه‌ای ایمنی برق برای گروه‌های کاری در معرض خطرات برق که پر تعداد ترین حوادث برق را به خود اختصاص داده‌اند مانند آتشنشانان،داربست کاران،رانندگان و اپراتور جرثقیل و تجهیزات بالابر و کارگران کارهای ساختمانی توسط شرکت‌های توزیع برق به لحاظ وظیفه ذاتی که این شرکت‌ها در ارائه این‌گونه آموزش‌ها به عهده دارند.
- معرفی سرفصل‌های آموزش اصول پایه‌ای ایمنی برق برای تدریس در سرفصل مربوطه در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بخصوص رشته‌های مهندسی ایمنی و مهندسی برق.
- وجود مبنایی علمی برای تولیدکلیپ‌های ایمنی برق.
- ایجاد زمینه برای آموزش ایمنی برق گروه‌های عملیاتی غیر برقی.
- کمک به دانش ایمنی کارشناسان مختلف مسؤل طراحی، بررسی و اجرای عملیات برق و همچنین کارشناسان ایمنی شرکت‌های برق.
ویژگی‌های این کتاب :
1- مبنای بحث‌ها در این نوشتار حرکت در چارچوب رسمی شناسایی خطر و مدیریت ریسک شامل ارزیابی سلسله مراتبی و کنترل ریسک‌های ارزیابی شده بوده و این موضوع تقریباً در تمام فصول کتاب رعایت شده است.
2- تفکیک موضوعات کتاب نیز بر مبنای تفکر سیستمی در ایمنی شامل شناسائی خطر، ارزیابی ریسک و تعیین معیارهای کنترل ریسک بوده است.
3- تمام فصول کتاب به همدیگر مرتبط شده اند و علی رغم تفکیکی که در فصول مشاهده می شود، استفاده کننده از کتاب باید بصورت پیوسته به بخش‌های مختلف کتاب مراجعه نموده و مطلب مورد نیاز خود را بیاید. به‌عنوان مثال آتش نشان برای تفهیم برخی موضوعات مندرج در فصل مربوطه حتماً به فصل‌های اول، فصل ارتینگ تجهیزات، ارتینگ حفاظت پرسنل و فصل کار در نزدیکی خطوط برق‌دار و دیگر فصل‌ها مراجعه نمایند. افراد شاغل در بخش شرکت‌های توزیع نیز علی رغم این‌که یک فصل مختص به خود دارند باید به فصل آتش نشانان و کار در نزدیکی خطوط برق‌دار نیز مراجعه نمایند.
4- برخی از اصطلاحات، جملات و موضوعات به دلیل اهمیتی که در ایمنی برق ایفا می‌کنند به عمد با ادبیات مختلف در فصول مختلف تکرار شده اند تا به تثبیت این موضوعات در ذهن خوانندگان کمک نمایند.
5- برای تفهیم بیشتر موضوعات کتاب، رفرنس‌های رسمی از جمله "کتاب مدیریت ایمنی" و "نشانگرهای کلیدی عملکرد نظام مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی" از دیگر تألیفات این‌جانب نیز معرفی شده اند که در صورت استفاده از آنها، بحث‌های مورد نظر هم از دید سیستم ایمنی و هم از جنبه‌های فنی مربوطه مورد مطالعه قرار گرفته و منجر به درک کامل موضوع خواهد گردید.
6- موضوعات مندرج در فصل دوم (شناسایی خطر و تجزیه و تحلیل ریسک‌های برق) و فصل هفدهم (تجزیه و تحلیل ریشه ای و موضوعی حوادث برق) در واقع کدهایی هستند که دانشجویان و کارشناسان محترم HSE واحدها می‌توانند با استفاده از آنها پروژه‌های تحقیقاتی متعدد را گزینش و اجرا نمایند.
7- مطالب کتاب می‌توانند مرجع استفاده گروه‌های مختلف که در معرض ریسک‌های برق قرار داشته و بخشی از آمار حوادث مربوط به فعالیت‌های آنهاست مورد استفاده قرار گیرد.کارگران، تکنسین‌ها و مهندسان شرکت‌های برق و پیمانکاران آنها، آتش نشانان، کارگاه‌های ساختمانی، متصدیان حمل و نقل عمومی، بخش‌های عملیاتی شهرداری‌ها، رانندگان تجهیزات بالابر، پیمانکاران برق و ساختمان از این دسته افراد هستند.
8- کارشناسان ایمنی شرکت‌ها، کارشناسان رسمی دادگستری، تشکیلات نظام مهندسی برق و ساختمان و همچنین اساتید و دانشجویان محترم رشته‌های برق و ایمنی نیز می توانند از دیگر استفاده کنندگان این کتاب باشند.
9- ایمنی آزمایشگاه‌های برق و ابزار دقیق که سالانه در معرض برخی حوادث قرار می‌گیرند نیز فصلی از کتاب را به خود اختصاص داده است.
فهرست مطالب :
فصل اول : آثار انرژی الکتریکی بر انسان وعوامل ایجاد آن
فصل دوم : شناسایی وتجزیه وتحلیل خطر و مدیریت ریسک در فعالیت‌ها...
فصل سوم : اصول ایمنی در برابر قوس الکتریکی
فصل چهارم : یک مدل عمومی برای مدیریت ایمنی سیستم‌های الکتریکی
فصل پنجم : معیارهای عمومی ایمنی برق
فصل ششم : مقررات ایمنی برخی فعالیت‌های ویژه و خطرناک برقی
فصل هفتم : ارتینگ حفاظتی تجهیزات و مدارات الکتریکی
فصل هشتم : ارتینگ پرسنلی حفاظتی موقت (PPG)
فصل نهم : ایمنی مربوط به انتخاب و نصب هادی‌های برق
فصل دهم : فاصله‌ها و حریم‌ها‌‌ی تجهیزات و شبکه‌های برق
فصل یازدهم : ایمنی در فرآیند تست و‌‌اندازه‌گیری تجهیزات الکتریکی
فصل دوازدهم : تجهیزات حفاظت فردی مربوط به فعالیت‌های برقی
فصل سیزدهم : کمک‌های اولیه در حوادث برق
فصل چهار دهم : اصول ایمنی کار در نزدیکی خطوط و تجهیزات برق‌دار هوا‌‌یی
فصل پانزدهم : حفاظت در برابر صاعقه (مبانی طراحی برقگیرها)
فصل شانزدهم : ایمنی برق برای آتش نشانان
فصل هفدهم : حالات و علل وقوع حوادث برق
