سخن ناشر
کتـاب حاضـر حاصل ترجـمه و تالیـف اسـتاد گرامی "دکتر علی فتحی‌آشتیانی" و هـمکار ایـشان خانم "دکتر آزاده محولاتی" است که با نثری شیوا و روان مباحث علمی و کاربردی اختلالات شخصیت را همراه با نمونه‌های بالینی و نیز با بحث و بررسی نکات کلیدی آن‌ها بر اساسDSM-5 برای بهره‌برداری متخصصان و دانشجویان ارایه کرده است.
از جمله کتاب‌هایی که به قلم همین نویسنده توسط موسسه انتشارات بعثت به چاپ رسیده است:
l آزمون روان‌شناختی (جلد1)
l آزمون روان‌شناختی ( جلد2)
lمباحث اساسی در روانشناسی کودک
lمقدمه‌ای بر روانشناسی سیاسی
l روانشناسی سلامت
امید است خوانندگان محترم با پیشنهادها و انتقادهای سازنده، این انتشارات را در بهبود آثارش یاری فرمایند.
سخنی با شما مدرس محترم و دانشجوی عزیز
چندی است که همه شاهد کاهش تیراژ چاپ در کتاب‌های دانشگاهی هستیم و نظاره‌گریم که چگونه تیراژ کتاب‌ها که زمانی نه‌چندان دور با هزارگان چاپ می‌شد، اکنون با صدگان منتشر می‌گردد. آیا فکر نمی‌کنید که با این روند رویه افول، چنین شتابان به کجا می‌رویم؟
شما مدرس محترم ممکن است صرفا به خاطر کمک به دانشجو و صرفه‌جویی در هزینه تهیه کتاب به آنان توصیه کنید که به جای خرید کتاب، از کپی بخش‌هایی از آن استفاده کنند و یا شما دانشجوی عزیز ممکن است بیندیشید که با اقدام به کپی از روی کتاب، هزینه‌ای کمتر برای تهیه کتاب پرداخت کرده‌اید و هر چند که اغلب چنین نیست، اما نتیجه و حاصل کار چیزی جز نابودی فرهنگ و عدم رغبت به ارایه دستاوردهای جدید در عرصه علم نخواهد بود.
لطفا بیایید به آینده‌ی کشورمان و فرزندانمان بیشتر بیندیشیم و به آینده‌ی علم و دانش در کشور عزیزمان ایران که زمانی مهد علم و ادب بود بیشتر بها دهیم و در مقابل آیندگان از خود سلب مسئولیت نکنیم. و در نهایت با ترویج استفاده از کپی و پی‌دی‌اف‌های غیر مجاز که بدون رضایت نویسنده، مترجم و ناشر تهیه می‌گردد:
- موجب ترک کار و بی‌انگیزگی از فعالیت فرهنگی و بروز مشکلات و خسارت‌های جبران‌ناپذیر به قشر فرهنگی جامعه نشویم.
- باعث ورشکستگی صنعت نشر کشور و به‌دنبال آن بیکاری قشر عظیمی از کارکنان این عرصه از ناشر تا حروفچین، طراح و صحاف و... نگردیم.
-
و سرانجام افرادی غالبا ناآگاه و به‌ندرت نادرست را تشویق به کار نامشروع و خلاف قانون نکرده، خود و خانواده و فرزندان آنان را دچار عواقب ارتزاق از راه حرام و تعدی به حقوق دیگران نسازیم.
انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی
فهرست
بخش اول: اختلالات شخصیت..................................................................13
تفاوت طبقه‌بندی اختلالات شخصیت در DSM-IV-TR و DSM- 5....................16
سطوح تخریب.....................................................................................20
معیارهای تشخیصی DSM-5 در مورد اختلال شخصیت پارانویید................... 32
معیارهای تشخیصی DSM-5 در مورد اختلال شخصیت اسکیزویید.................36
ملاک های تشخیصی DSM-5 در مورد اختلال شخصیت اسکیزوتایپال..................41
معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت ضداجتماعی در مدل جایگزین DSM-5..........48
معیارهای تشخیصی DSM-5 در مورد اختلال شخصیت مرزی.............................53
معیارهای تشخیص اختلال شخصیت مرزی در مدل جایگزین DSM-5....................56
معیارهای تشخیصی DSM-5 در مورد اختلال شخصیت نمایشی..........................60
معیارهای تشخیصی DSM-5 در مورد اختلال شخصیت خودشیفته........................67
معیارهای تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته در مدل جایگزین DSM-5...........70
معیارهای تشخیصی DSM-5 برای اختلال شخصیت اجتنابی.............................73
معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت اجتنابی در مدل جایگزین DSM-5................75
معیارهای تشخیصی DSM-5 برای اختلال شخصیت وابسته................................79
فصل یازدهم: اختلالات شخصیت وسواسی- اجباری................................................83
معیارهای تشخیصی DSM-5 در مورد اختلال شخصیت وسواسی- اجباری..............85
معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت وسواسی- اجباری در مدل جایگزین DSM-5.....88
علایم مرضی اختلالات شخصیت در یک نگاه................................................102
بخش دوم: تعامل اختلالات شخصیت با اختلالات روانی...........................103
فصل هفدهم: اختلالات شخصیت و حملات وحشت‌زدگی...................................................117
فصل نوزدهم: اختلالات شخصیت و اختلال وسواسی- اجباری............................................129
فصل بیستم: اختلالات شخصیت و اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی ....................................135
فصل بیست و دوم: اختلالات شخصیت و اختلالات خوردن............................................145
بخش سوم: مسایل مربوط به درمان.......................................................151
فصل بیست و ششم: تضادهای جنسیتی و اختلالات شخصیت.........................................169
فصل بیست و هشتم: اختلالات شخصیت و سوءمصرف مواد............................................179
فصل بیست و نهم: اختلالات شخصیت، PTSD و اختلالات شبهجسمی ...................185
فصل سی و یکم: الگوی ابعادی اختلالات شخصیت.................................................195
معیارهای تشخیصی اختلال شخصیت- با صفت مشخص در مدل جایگزین DSM-5...202
تعریف حوزه‌ها و صفات اختلالات شخصیت در DSM-5....................................203
فصل سی و دوم: آیا اختلالات شخصیت تغییر خواهند کرد؟...............................................207
پیشگفتار مترجم
موضوع اختلالات شخصیت، یکی از پیچیدهترین و در عین حال جذابترین موضوعات در روانشناسی، روان‌پزشکی و در مباحث آسیبشناسی روانی و درمانگری است. متن اصلی کتاب حاضر ترجمه‌ی کتاب اختلالات شخصیت، تالیف کارول دبلیو برمَن است که به‌عنوان کتاب راهنمای عملی برای متخصصان در سال 2009 نوشته شده و در سال 2015 تجدید چاپ شده است. این کتاب در 32 فصل کوتاه به اختلالات شخصیت به شکل راهنما، پرداخته است.
مهم‌ترین ویژگی این کتاب، نثر روان و قابل فهم برای متخصصان، به‌دور از حاشیهپردازی، همراه با معرفی نمونه‌های بالینی و بحث در مورد آن‌ها و برجستهکردن نکات مهم و کلیدی است، بهگونهای که خواننده را در کار با بیماران مبتلا به اختلالات شخصیت، بی‌نیاز از مطالعه سایر منابع میکند.
این کتاب علاوه‌بر این‌که مورد توجه متخصصان روان‌پزشکی و روانشناسی قرار میگیرد، قابل استفاده برای دانشجویان رشته‌های پزشکی، روان‌پزشکی، روانشناسی، مشاوره، مددکاری اجتماعی، پرستاری و ... در مقاطع مختلف است. لذا در فصولی که نیاز به آشنایی بیشتر با ملاک‌های تشخیصی هر یک از اختلالات بود، این ملاکها از پنجمین نسخه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM-5) اضافه گردید.
به‌علاوه، با توجه به این‌که اختلالات شخصیت در بخش دومDSM-5 بدون تغییر با DSM-IV-TR ارایه شده است و در بخش سومDSM-5 ، الگوی پیشنهادی برای آن ارایه گردیده، لذا ضمن توضیح نسبتاً کاملی از الگوی پیشنهادی برای آشنایی متخصصان و دانشجویان عزیز در 6 فصل براساس الگوی پیشنهادی، ملاک‌های تشخیصی جدید اضافه شده است.
با توجه به اهمیت سبب‌شناسی در اختلالات روانی از جمله سبب‌شناسی اختلالات شخصیت، برای برخی از این اختلالات، سبب‌شناسی به متن اضافه شده است.
افزون بر نکات فوق، در ترجمه‌ی متن، سعی کامل به عمل آمد تا از معادلهای فارسی مناسب برای واژهها و اصطلاحات تخصصی استفاده شود و یک‌دستی و یک‌نواختی در استفاده از این معادلها در سراسر متن، مورد توجه جدی قرار گیرد. همچنین همه‌ی سعی و تلاش خود را به‌کار بردیم تا متن سلیس و روان در اختیار متخصصان، دانشجویان و خوانندگان گرامی قرار دهیم.
فصلهای کتاب در سه بخش ارایه شده است. در بخش اول اختلالات شخصیت پارانویید، اسکیزویید، اسکیزوتایپال، ضداجتماعی، مرزی، نمایشی، خودشیفته، اجتنابی، وابسته، وسواسی- اجباری، منفعل- پرخاشگر، خودشکن و نامعین آمده است. در بخش دوم اختلالات شخصیت همراه با سایر اختلالات از جمله اختلال افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی، اختلال اسکیزوفرنی، حملات وحشت‌زدگی، اختلال وسواسی- اجباری، اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی، دمانس و اختلال خوردن ارایه شده است. در بخش سوم، نشانه‌های خوشه A، B و C تضادهای جنسیتی، آیا اختلالات شخصیت فرهنگی است؟، اختلالات شخصیت و سوءمصرف مواد، اختلال استرس پس از ضربه، اختلالات شبه جسمی و بیماری‌های طبی، مدل ابعادی اختلالات شخصیت (پیشنهاد شده در بخش سوم DSM-5) و این‌که آیا اختلالات شخصیت تغییر میکنند؟، آمده است.
بر خود لازم میدانم از همکار محترم خانم دکتر آزاده محولاتی که زحمت زیادی در ترجمه کتاب متحمل شدند و از آقای مهندس عباس میقانی مدیر محترم انتشارات بعثت که زحمت آماده‌سازی این کتاب را در کم‌ترین زمان فراهم نمودند، کمال تشکر را دارم.
در پایان از خوانندگان محترم تقاضا داریم لطف نموده با اظهارنظرها، رهنمودها و بازخوردهای عالمانه و نقادانه‌ی خود، ما را در بازنگری به‌جا، مناسب و دقیق کتاب، یاری رسانند.
علی فتحی‌آشتیانی
بهار 1398
پیشگفتار نویسنده
روزی یکی از بیمارانم که زنی مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بود، با خشم از دفترم بیرون رفت؛ بدون این‌که مجدداً مراجعه کند. مددکاری که او را ارجاع داده بود به من گفته بود که این زن مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است؛ البته خودم هم تنها با شنیدن رفتارهای این زن از زبان منشی‌ام به همین نتیجه رسیدم. من تنها پنج دقیقه دیر کرده بودم، اما برای این بیمار این تاخیر غیرمعقول بود و برایش خیلی سخت آمده بود. او به مددکارش هم شکایت کرده بود که دفترم کثیف بوده و کارکنان گستاخی دارم. در‌حالی‌که یکی از همکارانم که همان روز به دفترم آمده بود، هیچ‌کدام از این موارد را تایید نمیکرد. به‌علاوه او تعجب نکرد چرا بیماری که هرگز من را ملاقات نکرده بود، این شکایت‌ها را کرده است. من و همکارم به این نتیجه رسیدیم که او مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است. هرچند هنوز هم به‌خاطر آن تاخیر احساس گناه می‌کنم؛ اما بعدها آموختم که این بیمار، احساس طرد شدن و مورد سوء‌استفاده قرارگرفتن کرده است. مددکارش نیز توضیح داد که این زن به‌خاطر رفتارهایی که والدینش در گذشته با او داشته‌اند، اغلب احساس طرد شدن و مورد سوء‌استفاده قرار گرفتن میکند.
این تجربه‌ی بد هیچ‌گاه به راحتی فراموش نشد. من این تجربه را به همکارانم انتقال دادم و زمانی‌که داستان‌های مشابه بسیاری را شنیدم، احساس بهتری پیدا کردم. وقتی متخصصان با یکدیگر صحبت میکنند، اغلب موضوع در مورد یکی از بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مانند اختلال شخصیت مرزی است. ما روشهای درمانی مؤثر زیادی اعم از درمان دارویی و روان‌درمانی برای مقابله با اسکیزوفرنی، افسردگی اساسی، اختلال وحشت‌زدگی و ... داریم؛ اما روشهای درمانی‌مان برای اختلالات شخصیت، محدود و اغلب ناکارآمد هستند. متخصصان برجسته‌ی زیادی درمان‌های نوآورانه‌ای برای اختلال شخصیت مرزی یا خودشیفته ارایه داده‌اند؛ اما هنوز دستمان خالی است و هنگام مواجهه با رفتارهای آن‌ها، گیج و مبهوت می‌شویم. داشتن بیماری با اختلال شخصیت مرزی که ساعت 3 صبح با شما تماس میگیرد یا چندین هزار دلار بابت مشاورهاش بدهکار است، از جمله این موارد است. در کار با بیماران مبتلا به اختلال شخصیت، این مشکلات به‌همین منوال ادامه می‌یابند و اکثر درمانگران داستان‌های مشابهی از این نوع را برای به اشتراک گذاشتن با یکدیگر دارند. بنابراین هرگاه احساس کردید که انگار بدترین دکتری هستید که در دنیا وجود دارد، بدانید که احتمالاً با یک بیمار مبتلا به اختلال شخصیت سر و کار دارید.
مقاومت شدید افراد مبتلا به اختلالات شخصیت نسبت به درمان زبانزد است. انگار خود را با زره آهنی محکمی پوشانده‌اند و مطمئن هستند که تنها در آن زره محافظت میشوند. بنابراین تقریباً غیر ممکن است که به آن‌ها دست یابیم تا بتوانیم درمان را آغاز کنیم. شخصیت این افراد یا نحوه‌ی برخورد و کنار آمدن آنان با جهان، انعطاف‌ناپذیر و ناسازگارانه است. برای مثال تصور کنید در حالیکه سایر بیماران، تی‌شرت پوشیده‌اند؛ بیماران مبتلا به اختلال شخصیت خود را با یک زره قرون وسطایی پوشانده‌اند. مهم‌تر آن‌که آن‌ها از خیلی قبل‌تر، یعنی از دوره‌ی نوجوانی این زره را پوشیده‌اند. برای آن‌ها این زره، بهترین راه برای مقابله با "پیکان ناملایمات زندگی‌شان" است. با این وجود این زره برای بیماران نامناسب است و برای اطرافیان سختی‌هایی در بر دارد. ما می‌خواهیم به آن‌ها کمک کنیم این زره را بیرون آورند. اما تنها راه نفوذ ما ایجاد روزنه‌ی کوچکی در کلاه‌خود آن‌ها و افزایش ادراک آن‌ها از جهان است.
در هنگام کار با مراجعین، آگاهی از انواع اختلالات شخصیت کمک کننده است. درک این موضوع در مورد بیماری که دفترتان را ترک کرده، چون احساس طردشدن و خشم کرده است -اگر شانس ملاقات بعدی با او را داشته باشید- اطلاعات ارزشمندی در اختیارتان قرار میدهد. ولی اگر این شانس را هرگز پیدا نکنید، شما را قادر میسازد تا با احساس گناه و درماندگیتان کنار بیایید. البته مراقب باشید، صرفاً دیدن وگنجاندن یک بیمار در یک طبقه خطرناک است. از آنجاییکه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نسبت به درمان مقاوم هستند؛ ممکن است این وسوسه وجود داشته باشد که فرد را در همان زره آهنی‌اش رها کنیم و مشتی برچسب به او بزنیم. انگار این کار رضایت‌بخشتر است.
در این کتاب هر طبقه از اختلالات شخصیت را در خلال تاریخچه و تصاویر واقعی‌اش توضیح خواهیم داد. بر این اساس شما بهتدریج متوجه خواهید شد که در زیر این زره، چه کسی نهفته است.
