فهرست مطالب
مقدمه ......................................................................................................................................... 11
فصل اول: درآمدی بر حقوق کسب و کار .................................................................................. 13
مبحث اول- مبانی حقوق کسب و کار ................................................................................................................... 14
مبحث دوم- قوانين و مقررات کاربردي و حمايتی مرتبط با کسب و کار ..................................................... 47
فصل دوم: حقوق قراردادها ........................................................................................................ 91
مبحث اول- شرح حقوق قراردادها......................................................................................................................... 92
مبحث دوم- نمونه فرمها و قوانين کاربردي مرتبط با حقوق قراردادها ...................................................... 123
فصل سوم: حقوق شرکتها ...................................................................................................... 141
مبحث اول- شرح حقوق شرکتها ....................................................................................................................... 142
مبحث دوم- نمونه فرمهاي کاربردي حقوق شرکتها................................................................................... 193
فصل چهارم: حقوق اسناد تجاری)چک و سفته( ................................................................... 215
مبحث اول- شرح حقوق اسناد تجاري ................................................................................................................ 216
مبحث دوم- پيوست قوانين و مقررات مرتبط با اسناد تجاري ...................................................................... 251
فصل پنجم: حقوق کار ............................................................................................................ 277
مبحث اول- حقوق کار........................................................................................................................................... 278
مبحث دوم- نمونه قرارداد کاربردي حقوق کار................................................................................................. 307
فصل ششم: حقوق تأمین اجتماعی ........................................................................................ 317
مبحث اول- شرح حقوق تأمين اجتماعی .......................................................................................................... 318
مبحث دوم: مقررات کاربردي مرتبط با حقوق تأمين اجتماعی .................................................................... 335
فصل هفتم: حقوق مالیات ....................................................................................................... 367
مبحث اول- شرح حقوق ماليات ............................................................................................................................ 368
مبحث دوم- قوانين و مقررات کاربردي مرتبط با حقوق ماليات .................................................................. 405
فصل هشتم: حقوق مالکیت فکری......................................................................................... 445
مبحث اول- شرح حقوق مالکيت فکري .............................................................................................................. 446
مبحث دوم- قوانين و مقررات مرتبط با حقوق مالکيت فکري....................................................................... 465
فصل نهم: حقوق تجارت الکترونیکی ..................................................................................... 473
مبحث اول- شرح حقوق تجارت الکترونيکی ..................................................................................................... 474
مبحث دوم- نمونه فرمها و قوانين کاربردي مرتبط با حقوق تجارت الکترونيکی .................................... 489
نشانههای اختصاری
قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری ......................................................... ق.ث.ا
قانون ثبت شرکتها ........................................................................................................... ق.ث.ش
قانون تجارت ...........................................................................................................................ق.ت.
قانون تجارت الکترونیکی ....................................................................................................... ق.ت.ا
قانون تأمین اجتماعی .............................................................................................................. ق.ت.ا
قانون کار ................................................................................................................................ق.ک
قانون صدور چك ............................................................................................................. ق.ص.چ.
قانون مدنی ............................................................................................................................... ق.م.
لایحه اصلاحی قانون تجارت ............................................................................................ ل.ا.ق.ت
قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی ............................................................................. ق.ن.ا.م.م
قانون مالیات ارزش افزوده ...................................................................................................... ق.م.ا.ا
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان ..................................................................... ق.پ.ف.س.م
ماده ............................................................................................................................................... م
پیشگفتار ناشر
دادبانان دانا واحد انتشاراتی موسسه حقوقی دادبانان است که با همکاری دانشکده کارآفرینی و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، مجری دورههای آموزشی کاربردی در زمینه حقوق کسب و کار است؛ جهت تحقق هر چه بیشتر اهداف آموزشی موسسه دادبانان در زمینه آموزشهای کاربردی حقوقی لازم بود که دانشپذیران هنگام حضور در کارگاههای آموزشی مطالب را از پیش در اختیار داشته و به جای یادداشت آنها، جهت فهم و درک عملی و دقیقتر موضوعاتِ از پیش مطالعه شده در کارگاهها حاضر شوند؛ لازمه تحقق این هدف تولید محتوا بود که به لطف خدا این امر میسر شده و در قالب کتاب پیش رو به تمام علاقهمندان حوزه حقوق کسب و کار تقدیم میگردد.
در پایان ضمن تشکر از مخاطبان، استدعا دارد در صورت داشتن هرگونه نظر، پیشنهاد یا پرسش از مکاتبه نمایید. www.dadbanan.com طریق سایت
با احترام
مدیر انتشارات
دکتر فرهاد بیات
مقدمه
در طول بیش از یك دهه برگزاری جلسات شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی و کمیته حمایت از کسب و کار )کمیته ماده 12 (، همواره مشاهده شده است که فعالان اقتصادی دچار چالشهای حقوقی در فعالیت و قراردادهای خود، و یا درگیر تفاسیر متفاوت از قوانین و مقررات با دستگاههای اجرایی شدهاند؛ به نحوی که بیش از نیمی از مشکلات کسبوکارهای بخش خصوصی در حوزه مالیات، بیمه تامین اجتماعی، قراردادها و یا امور بانکی، آمیخته با مضامین حقوقی پیچیده و در برخی موارد غیر قابل درک برای بنگاههای اقتصادی میباشد. این چالش جدی و پرتکرار ضرورت ارتقاء دانش حقوقی کسبوکارها را بیش از پیش نمایان میسازد، لیکن ادبیات ثقیل حقوقی و واژگان تخصصی حقوقدانان بعضا باعث میشود که کسبوکارها در تفهیم علم حقوق و بکارگیری آن در سطوح اجرایی فعالیتهای روزمره خود کار آسانی نداشته باشند.
خوشبختانه کتاب حاضر که در همکاری دبیرخانه شورای گفتوگو و کمیته حمایت از کسب و کار با مدرسان و متخصصان مجرب حقوق کسبوکار در کشور به چاپ رسیده است، به بیانی شیوا و جامع مهمترین مبانی این حوزه را تشریح کرده و مفاهیم تخصصی را با نثری ساده و روان در اختیار علاقمندان نهاده است.
امیدوارم این مستند ارزشمند بتواند با تکیه بر تجارب اجرایی شورای گفتوگو در روانسازی مبانی حقوق برای حوزههای مختلف کسبوکار، نقطه عطفی در ارتقاء آگاهی حقوقی فعالان اقتصادی و تسهیل محیط کسبوکار در کشور باشد.
غلامحسین شافعی رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و دبیر شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی
پیشگفتار مولف
از سال 1388 که به تدریس دروس مرتبط با حقوق کسب و کار در دانشکده کارافرینی دانشگاه تهران پرداختم همواره خلأ یك کتاب کاربردی و ساده را در حوزه حقوق کسب و کار احساس میکردم؛ کتابی که در عین سادگی متضمن یك سری مطالب مبتلابه و مبتنی بر تجربههای عملی باشد که کمتر آنها را میتوان در کتب و مقالات یافت؛ جالب است که بیشترین کاربرد حقوق در حوزه کسب و کار است ولی هنوز هیچ گرایشی تحت عنوان "حقوق کسب و کار" در دانشگاههای ایران راهاندازی نشده است ؛ در راستای تحقق عملی اهداف بالا، کتاب حاض 1ر بر اساس اصول زیر تألیف گردیده و بر آن استوار است:
-1 سادگی متن تلاش شده است که متن به نحوی نگارش شود که برای مخاطبی که هیچ آشنایی قبلی با دانش حقوق هم ندارد ساده و قابل فهم باشد.
-2 انتخاب موضوعات مبتلابه و مورد نیاز بازار حجم مطالب حقوقی بسیار گسترده است که هر یك از فصول کتاب حاضر خود میتواند موضوع یك یا چند کتاب مستقل باشد؛ با وجود این سعی شده است که به موضوعاتی پرداخته شود که تمام کسب و کارها در فعالیت خود با آنها سر و کار داشته و باید بر مسائل حقوقی پیرامون آن اشراف داشته باشند.
-3 ارائه راهحلهای کاربردی در کتاب حاضر به بیان چالشهای رایجی که کسب و کارها با آنها مواجه هستند اکتفا نشده و راهحلهای موجود در بازار هم بیان شده است.
1. از ابتدای سال 1397 دوره آموزشی تحت عنوان "دوره جامع حقوق کسب و کار" به تصووبب داشگوهاه تهران رسیده و در داشگکده کارافربنی و پارک علم و فناوری داشگهاه تهران برگزار میشوود و بود دوره عملی جهت ارتقای مهارت مدبران، مگاوران و کارفرمابان است.
-4 ارائه نمونه فرمها، قراردادها و قوانین کاربردی در پایان هر فصل، پیوستی تحت عنوان نمونه فررمهرا، قراردادهرا و قروانین کراربردیِ مررتبط برا آن مبحث قرارداده شده است تا مطالب بیان شده در شرح درس برای مخاطب ملموستر گرردد؛ منتهرا از آنجایی که قراردادن نسخه کاغذی موجب حجیم شدن کتاب، اسراف کاغذ و بالا رفتن هزینره کتاب برای مخاطب میگشت، صرفاً برخی از نمونه فرم، قرارداد و قوانین مربوطره در کتراب ذکرر یرررا www.dadbanan.com شرررده اسرررت و مخاطرررب مررریتوانرررد برررا مراجعررره بررره سرررایت
فایلهای بیشتری را دانلود کند؛ به ویژه اینکه نمونره قراردادهرا بره www.farhadbayat.com در سایت قرار گرفته که به مخاطب امکان ویررایش نیرز مریدهرد و برر نسرخه word صورت فایل چاپی نیز از این جهت برتری دارد.
-5 توجه به ابعاد مالی و حقوقی موضوعات به صورت توأمان متاسفانه در حوزه علم حقوق کمتر میتوان کتابی را یافت که دو یا چند استاد حقوق به صورت مشترک تألیف کرده باشند و این خلاء در موضوعات میان رشتهای بین حقوق و اقتصاد و بازرگانی و مالی بیشتر به چشم میخورد؛ با توجه به تدریس دورههای حقوقی و مالی )نظیر مالیات، تأمین اجتماعی، حقوق کار، مالی و حسابداری( توسط استاد برجسته جناب آقای علی اکبر جعفری و دوستی و همکاری طولانی میان دو مولف، این فرصت دست داد تا کتابی تألیف شود که در نگارش آن به هر دو جنبه حقوقی و مالی توجه شود. لازم است از نظرات ارزشمند جناب آقای فرشید رستگار )مدرس حقوق مالیاتی( و آقای مرتضی سیمای صراف )مدرس حقوق مالیاتی( آقای مهدی مهدوی ایزدی )مدرس حقوق تأمین اجتماعی( و آقای سعید لطفی )مدرس حقوق کار( در ویرایش چهارم کتاب تقدیر و تشکر نمایم.
دکتر فرهاد بیات
فروردین 1400
مقدمه
کتاب حاضر در 9 فصل تدوین شده است که فصل اول به مباحث مقدماتی راجع به نحوهی گرفتن انواع مجوزهای کسب و کار و قوانین و مقررات و نهادهای حمایتی مرتبط با کسب و کار پرداخته است؛ فصل دوم تا هفتم )شامل حقوق قراردادها، شرکتها، اسناد تجاری، کار، تأمین اجتماعی و مالیات( عملاً در هر کسب و کاری خواه سنتی یا جدید خواه بزرگ یا کوچك نقشآفرینی میکند و اشراف بر آنها میتواند از بروز بسیاری از چالشها و زیانهای ناشی از آنها جلوگیری نماید؛ به ویژه اینکه ورود به بازار مستلزم اشراف بر قواعد حاکم بر آن است و مباحث مطروحه در کتاب حاضر، متضمن بسیاری از همین قواعد است؛ 2 فصل انتهایی کتاب )حقوق مالکیت فکری و تجارت الکترونیکی( از این رو به کتاب حاضر افزوده شده است که مسیر کسب و کارهای جدید به سمت فضای مجازی و اموال فکری )غیرمادی( حرکت میکند و اقتضا دارد که حقوق هم نسبت به این تحول واکنش مناسب نشان دهد؛ بنابراین کتاب حاضر در نه فصل تدوین و هر فصل نیز به دو مبحث تقسیم شده است که مبحث اول، شرح و توضیحاتی کاربردی و ساده پیرامون همان فصل است و در مبحث دوم نیز، نمونه فرم، قرارداد و یا قوانین کاربردی مرتبط با همان فصل آمده است.
چرا باید در دوره جامع پرورش "مشاور حقوقى" آموزشگاه دادبانان دانا شرکت کنیم؟
الف) هدف از برگزارى دوره مشاور حقوقى
ب) ویژگى هاى دوره مشاور حقوقى
هدف اصلى از برگزارى دوره جامع پرورش مشاور حقوقى توسط آموزشگاه دادبانان دانا، پر کردن خلأهاى نظام آموزش دانشگاهى است تا شرکت کنندگان در دوره مشاور حقوقى، بتوانند " مهارت هاى لازم جهت عهده دار شدن حرفه مشاور حقوقى " را کسب نمایند؛
1. عناوین درسى انتخاب شده کاملاً کاربردى و مورد نیاز هر مشاور حقوقى است که در شرکت ها و بنگاه هاى اقتصادى فعالیت مى نماید که این عناوین دقیقا با سرفصل هاى کتاب آنچه مشاور حقوقى باید بداند منطبق است؛ البته لازم به ذکر است، مباحثى که اساتید محترم دوره، تدریس مى کنند محدود به مطالب کتاب نبوده و مطالعه کتاب در کنار شرکت در دوره آموزشى مکمل یکدیگر مى باشند.
2. کاربردى بودن محتوا و استفاده حداکثرى از زمان جهت انتقال موضوعات مبتلابه از ویژگى هاى دیگر دوره مشاور حقوقى دادبانان است؛ به عنوان مثال، یکى از نیازهاى مهم مشاوران حقوقى، آشنایى و تسلط بر قوانین و مقررات پرکاربرد است؛ گاهى قانون مشتمل بر سیصد ماده است ولى فقط پنج ماده آن در عمل، کاربرد فراوان دارد و تسلط بر همان تعداد ماده قانونى اندك به منزله تسلط بر هشتاد درصد آن قانون است؛ یکى از ویژگى هاى دوره پرورش مشاور حقوقى آشنا کردن مخاطبان با مواد قانونى پرکاربرد و تحلیل و بررسى کارکرد آن ها است؛ علاوه بر این، یکى از خلاءهاى نظام آموزشى دانشگاهى، عدم توجه به مقررات در کنار قوانین است؛ به عبارت دیگر در نظام آموزشى دانشگاه معمولا قوانین بررسى مى گردند ولى به مقررات که توسط مقامات اجرایى وضع مى گردند توجه چندانى نمى گردد در حالى که مقررات به لحاظ عملى اهمیت زیادى داشته و معمولا ملاك عمل مجریان قرار مى گیرد؛ به عنوان مثال در حوزه مالیات یا تامین اجتماعى یا حقوق کار، بسیارى از موضوعات در عمل، تابع بخشنامه هستند؛ یکى از ویژگى هاى دوره مشاوره حقوقى، آشنا کردن مخاطبان با مقررات کاربردى در کنار قوانین است؛ توجه به آراى مراجع قضایى و شبه قضایى و بیان مثال هاى کاربردى نیز به غناى محتواى دوره مشاور حقوقى دادبانان کمک شایانى نموده است.
3. اساتیدى که براى تدریس هر عنوان درسى انتخاب شده اند جزو بهترین مدرسین حقوق کاربردى کشور بوده و اساتید برگزیده، مباحث اخیر را به صورت کاربردى و همراه با تجربیات عملى و پرونده هاى مطروحه در دادگاه ها و مراجع حل اختلاف آموزش مى دهند؛
4. وجود کتاب آنچه مشاور حقوقى باید بداند به عنوان منبع آموزشى دوره ، این امکان را به علاقه مندان پیشرفت در حوزه مشاور حقوقى مى دهد تا پیش از برگزارى کارگاه هاى آموزشى، مهمترین مباحث کلاس را پیش مطالعه نموده و با آمادگى بهترى در کارگاه جامع پرورش مشاور حقوقى شرکت نمایند .
5. تاکنون به تمام دانشپذیران شرکت کننده در دوره جامع پرورش مشاور حقوقى، مدرك معتبر و قابل ترجمه از دانشگاه تهران اعطا شده است که مى تواند در تقویت رزومه دانشپذیران و جذب به عنوان مشاور حقوقى در شرکت هاى متقاضى نقش به سزایى داشته باشد.
6. دانشپذیران برتر دوره مشاور حقوقى، به شرکت هاى متقاضى معرفى مى گردند تا به عنوان مشاور حقوقى در شرکت هاى مذکور جذب و مشغول به کار شوند.
دوره هاى کاربردى آموزشگاه دادبانان دانا
اطلاعات تماس موسسه حقوقى دادبانان
اصول قراردادنویسى
حقوق شرکت هاى تجارى
حقوق مالیاتى
حقوق اسناد تجارى
حقوق کار
حقوق بیمه تأمین اجتماعى
حقوق مالکیت فکرى و تجارت الکترونیکى
دادرسى مالیاتى، بیمه و کار
دادخواست نویسى
لایحه نویسى و فن دفاع
داورى
وکالت حرفه اى در دعاوى دیوان عدالت ادارى
پرونده خوانى
قراردادهاى مشارکت در ساخت
قراردادهاى اجاره املاك تجارى
قراردادهاى پیمانکارى
قراردادهاى بین المللى
دعاوى پرکاربرد قراردادى در رویه قضایى
حقوق بانکى و بخشنامه هاى پرکاربرد
حقوق گمرکى
انتشارات دادبانان دانا
تقریبا پنج هزار سال، تاریخچه اى است که کارشناسان براى قدمت کتاب برشمرده اند. در این مدت طولانى، از نخستین کتاب ها که به صورت لوح هاى گلى بودند تا سال 1439 که یوهانس گوتنبرگ با اختراع نخستین ماشین چاپ تحول بزرگى در صنعت نشر کتاب ایجاد کرد؛ چه از زمانى که داستان سینوحه بر پاپیروس نقش بست، تا به امروز که کتاب ها به صورت صوتى تهیه و در اختیار مردم دنیا قرار گرفته است، نقطه اشتراك در تمام این سال هاى طولانى، نیاز انسان به یادگیرى و انتقال درك و تجربیات خود از جهان مى باشد .
در دنیاى کنونى، سهولت دسترسى به عناوین متعدد کتب در کنار مزیت هاى خود، براى آن بخش از علاقه مندان بالاخص در موضوعات تخصصى، خود عامل سردرگمى گشته است؛ از این جهت بارها اساتید مجموعه دادبانان در برخورد با وکلا و فارغ التحصیلان رشته حقوق با این پرسش مواجه شده اند که براى کسب دانش بیشتر در مورد موضوعات خاص و در میان انبوهى از کتب منتشر شده کدام کتاب را به عنوان منبعى کاملت ر و کاربردىت ر معرفى مى کنند؛ این پرسش نه تنها توسط حقوق خوانان، بلکه توسط افرادى که به واسطه شغل خود نیاز به داشتن اطلاعات حقوقى در زمینه کارى خود داشته اند نیز مطرح گشته است.
از این رو مجموعه دادبانان که رویکرد خود را با این ایده مهم اما ساده شکل داده بود که "فارغ التحصیلان رشته حقوق براى ورود به بازار کار به چه مهارت هایى نیاز دارند؟!" بر آن شد ضمن برگزارى کلاس ها و دوره هاى آموزشى مهارت محور، توسط واحد انتشارات موسسه و با همکارى اساتید مجربى که سال ها مشاوران حقوقى کسب و کار هاى مختلف بود هاند، با جمع آورى و چاپ آن تجربیات ارزشمند به نیاز علاقه مندان به داشتن منابعى کاربردى پاسخ دهد.
انتشارات دادبانان دانا در رویکرد جدید خود بنا دارد ضمن معرفى کتب اساتید مجموعه، با معرفى سایر کتب مفید و کاربردى از میان عناوین متعدد، راهگشاى وکلا، فارغ التحصیلان، کارآموزان و سایر علاقه مندان به رشته حقوق جهت انتخاب کتب ارزشمند و کاربردى گردد.
.jpg)
