فهرست مطالب
مقدم ه ....................................................................................................... . ٩
فصل اول: کلیات................................................................................ . ١١
1-1 تعریف انسان شناس ی ........................................................................... . ١٢
2-1 اهمیت انسان شناس ی ............................................................................... . ١٢
1-2-1 اهمیت انسان شناسی در امور دینی و معنو ي ................................................. . ١٣
2-2-1 اهمیت انسان شناسی در سایر علو م ........................................................... . ١٤
1-2-2-1 معرفت شناس ی ............................................................................... . ١٤
2-2-2-1 علوم انسانی .................................................................................. . ١٥
3-2-2-1 تعیین غایت علو م ........................................................................... . ١٥
3-1 روش هاي شناخت انسان ......................................................................... . ١٧
1-3-1 تعریف شناخت................................................................................. . ١٧
2-3-1 انواع شناخت ................................................................................... . ١٨
3-3-1 روش هاي شناخت ............................................................................. . ١٨
1-3-3-1 روش هاي کسب علم حضور ي ............................................................ . ١٩
1 مکاشفه صوري یا خیال ی ................................................................ . ٢٠ -1-3-3-1
2 مکاشفه معنو ي ........................................................................... . ٢٠ -1-3-3-1
3 راه کسب علم حضوري در قرآن ...................................................... . ٢١ -1-3-3-1
2-3-3-1 روش هاي کسب علم حصولی............................................................. . ٢٤
1روش عقلی (فلسفی) .................................................................... . ٢٤ -2-3-3-1
2 روش ریاضی ............................................................................ . ٢٥ -2-3-3-1
3 روش حس و تجربه..................................................................... . ٢٥ -2-3-3-1
4 روش نقلی ............................................................................... . ٢٥ -2-3-3-1
5 ارزیابی روش ه ا ......................................................................... . ٢٦ -2-3-3-1
4-3-1 روش هاي شناخت انسا ن ...................................................................... . ٢٨
1-4-3-1 ارزیابی روش هاي شناخت انسان ......................................................... . ٢٨
فصل دوم: مکاتب انسان شناسی در فرهنگ اسلامی و غرب ی ............................. . ٣١
2 1 انسان شناسی در فرهنگ و تمدن اسلامی ........................................................ . ٣٢
6 * انسان در اسلام (انسان شناسی در قرآن و حکمت اسلامی)
1-1-2 انسان شناسی متکلما ن .......................................................................... . ٣٢
2-1-2 انسان شناسی فلاسفه اسلام ی .................................................................. . ٣٥
3-1-2 انسان شناسی در عرفان اسلامی ............................................................... . ٣٦
2-2 انسان شناسی در مکاتب فکري غربی ............................................................ . ٣٧
1-2-2 انسان شناسی باستان ............................................................................ . ٣٧
2-2-2 انسان شناسی قرون وسط ی ..................................................................... . ٣٨
3-2-2 انسان شناسی رنسان س .......................................................................... . ٤٠
4-2-2 انسان شناسی دوره جدید ...................................................................... . ٤١
1-4-2-2 انسان شناسی فلاسفه عقلگرا ............................................................... . ٤١
2-4-2-2 انسان شناسی فلاسفه تجربهگ را ............................................................. . ٤٤
3-4-2-2 انسان شناسی کان ت .......................................................................... . ٤٥
4-4-2-2 انسان شناسی هگل .......................................................................... . ٤٦
5-4-2-2 انسان شناسی مارکس........................................................................ . ٤٦
6 انسان شناسی شوپنهاور .................................................................... . ٤٧ -4-2-2
7-4-2-2 انسانشناسی در اگزیستانسیالیسم .......................................................... . ٤٨
8-4-2-2 انسان شناسی نیچ ه ........................................................................... . ٥١
9 انسان شناسی متفکران حوزه فرانکفور ت ................................................. . ٥٣ -4-2-2
10-4-2-2 انسانشناسی فلسفی........................................................................ . ٥٤
11-4-2-2 انسان شناسی زیگموند فروید............................................................. . ٥٥
12-4-2-2 انسان شناسی در اندیشه فلاسفه پست مدر ن ............................................ . ٥٦
فصل سوم: انسان شناسی در قرآن ................................................................ . ٥٩
1-3 واژه هاي قرآنی براي انسان ....................................................................... . ٦٠
2-3 تعریف انسان در قرآ ن ............................................................................. . ٦٢
1-2-3 انسان حی متال ه ................................................................................. . ٦٤
3-3 آفرینش انسان در قرآ ن ............................................................................ . ٧٢
1-3-3 تئوري تکامل داروین و قرآن ................................................................. . ٧٨
2-3-3 روح انسان در قرآن ............................................................................ . ٨٠
4-3 هویت قرآنی انسا ن ................................................................................ . ٨٣
1-4-3 نیازمندي انسان به خداوند .................................................................... . ٨٣
2-4-3 تهی بودن انسان از کمال ...................................................................... . ٨٤
5-3 فطرت و طبیعت انسا ن ............................................................................ . ٨٤
6-3 اوصاف انسان در قرآن ............................................................................ . ٨٦
فهرست مطالب * 7
1-6-3 کرامت انسان در قرآن.......................................................................... . ٨٦
1-1-6-3 علم به اسماء ................................................................................ . ٨٦
2-1-6-3 خلافت....................................................................................... . ٨٧
3-1-6-3 قدرت بر تسخیر آسمانها و زمین ........................................................ . ٨٧
4-1-6-3 بصیرت بر خویشتن ........................................................................ . ٨٨
7-3 فضیلت انسان در قرآن ............................................................................ . ٨٨
1-7-3 احسن المخلوقین بود ن ........................................................................ . ٨٨
2-7-3 قدرت بالاي انسان در حرکت ................................................................ . ٨٨
3-7-3 برتري بر اثر داشتن جنبه تشریعی ............................................................ . ٨٩
8-3 اوصاف نکوهیده انسان در قرآن.................................................................. . ٨٩
1-8-3 ضعیف بودن در برابر شهوت جنس ی ......................................................... . ٨٩
2-8-3 عجول بود ن ..................................................................................... . ٩٠
3-8-3 کم ظرفیت و خودمحور ....................................................................... . ٩٠
4-8-3 بی صبر و نالان در برابر سختی ها ............................................................. . ٩٠
5-8-3 حریص بودن ................................................................................... . ٩٠
6-8-3 خودخواه در برابر نعمت ه ا .................................................................... . ٩٠
7-8-3 ناامید ............................................................................................ . ٩١
8-8-3 سرمست و ناسپاس به هنگام دستیابی به نعمت ها ........................................... . ٩١
9-8-3 مغرور ........................................................................................... . ٩١
10-8-3 مجادله کننده ................................................................................... . ٩١
11-8-3 فخور .......................................................................................... . ٩١
12-8-3 افزون طلب .................................................................................... . ٩١
13-8-3 مال دوس ت ..................................................................................... . ٩٢
14-8-3 دنیادوس ت ..................................................................................... . ٩٢
15-8-3 ناسپاس بودن.................................................................................. . ٩٢
16-8-3 رویگردان بودن از خداون د .................................................................... . ٩٢
17-8-3 مستقلدانستن اسباب و علل ماد ي ........................................................... . ٩٢
18-8-3 طغیانگر بودن ................................................................................. . ٩٢
19-8-3 توجیه گ ر ....................................................................................... . ٩٢
20-8-3 غفلت کرد ن .................................................................................... . ٩٢
فصل چهارم: هبوط و عروج انسان در حکمت اسلامی....................................... . ٩٣
1-4 هبوط و عروج انسا ن .............................................................................. . ٩٤
8 * انسان در اسلام (انسان شناسی در قرآن و حکمت اسلامی)
2-4 دایره هستی......................................................................................... . ٩٤
3-4 مبدا هستی.......................................................................................... . ٩٥
4-4 علت نزول از مبدا ................................................................................. . ٩٦
5-4 قوس نزول ......................................................................................... . ٩٧
6-4 قوس صعود هستی .............................................................................. . ١٠٠
7-4 قواي انسا ن ....................................................................................... . ١٠٣
1-7-4 نفس نباتی .................................................................................... . ١٠٣
2-7-4 نفس حیوان ی .................................................................................. . ١٠٥
1-2-7-4 حس مشتر ك .............................................................................. . ١٠٥
2-2-7-4 خیال ....................................................................................... . ١٠٦
3-2-7-4 قوهی واهم ه ............................................................................... . ١٠٧
4-2-7-4 قوه حافظه ................................................................................. . ١٠٩
5-2-7-4 متصرفه..................................................................................... . ١١٠
3-7-4 قوه محرکه .................................................................................... . ١١٢
1-4-7-4 ادله فلسفی و عقلی براي اثبات غیرمادي بودن عق ل ................................... . ١١٦
5-7-4 اختیار انسان .................................................................................. . ١١٩
1-5-7-4 پیشینه مساله جبر و اختیار در جهان اسلا م ............................................. . ١١٩
2-5-7-4 کیفیت اراده انسان ........................................................................ . ١٢١
3-5-7-4 مفهوم اختیار............................................................................... . ١٢١
4-5-7-4 تعدیل تمایلات ........................................................................... . ١٢٥
6-7-4 کمال انسان ................................................................................... . ١٢٨
1-6-7-4 انسان کامل در مکاتب مختلف .......................................................... . ١٢٨
2-6-7-4 تعریف انسان کامل ....................................................................... . ١٣٠
3-6-7-4 کمال انسان ................................................................................ . ١٣٣
4-6-7-4 معناي لغوي خلیف ه ........................................................................ . ١٣٤
5-6-7-4 خلیفه و خلافت در قرآن ................................................................ . ١٣٦
6-6-7-4 انسان کامل در فلسفه و حکمت اسلامی ............................................... . ١٣٧
منابع و مآخ ذ .................................................................................... . ١٤١
