پیشگفتار
رشته مهندسی پزشکی مانند هر رشته دیگر اصول و مبانی خود را دارد، اصولی که بدون دانستن آنها نمیتوانیم موفق باشیم. در این کتاب کوشیده شده است تا در کنار معرفی تجهیزات پزشکی، پوشش کاملی بر سرفصل آموزشی درس در طول دوره کارشناسی مهندسی پزشکی داده شود. این کتاب در حال حاضر تنها کتابی است که با رعایت نکات علمی تجهیزات پزشکی و با عنایت به تجربیات علمی و عملی نویسندگان، بهطور خاص برای استفاده دانشجویان مهندسی پزشکی، واحدهای تجهیزات پزشکی مراکز درمانی، پرستاران، پزشکان مراکز درمانی و تمامی علاقهمندان به فراگیری تجهیزات پزشکی تالیف و تدوین شده است.
از ویژگیهای بارز این کتاب موارد زیر را میتوان نام برد:
• پوشش کامل سرفصل درس تجهیزات پزشکی مطابق با سرفصل جدید شورای برنامهریزی آموزش عالی وزارت علوم
• توضیحات دقیق و مکفی برای هر دستگاه با هدف آشنایی اولیه با تجهیزات پزشکی
• اجتناب از پرداختن به جزئیات و نکات تخصصی مربوط به تجهیزات پزشکی که خواننده را در فهم دقیق موضوع دچار مشکل میکند.
• بیانی ساده و روان و بهرهگیری از شکلها و تصاویر مرتبط با دستگاهها
• وجود قسمت QR Code در ابتدای توضیحات هر دستگاه که خواننده با ورود به آن با نکات اضافهتر و آخرین مطالب و اطلاعات آن دستگاه در سایت اختصاصی کتاب آشنا میشوند.
• وجود بخشی تحت عنوان فهرست محتوایی در انتهای کتاب که بهترتیب حروف الفبا تمامی تجهیزات با ذکر یک توضیح کوتاه قرار داده شدهاند.
در پایان از خانمها مژده بخشی، مرجان نوروزی، سمانه ممبینی، عاطفه شریعتینیا، عاطفه نادری و آقای مصطفی پیلوار و کلیه اساتید، فارغ التحصیلان، دانشجویان و علاقهمندان حوزه تجهیزات پزشکی که با نقطه نظرات ارزشمند خودشان بهنحوی ما را در تهیه این کتاب یاری رساندند و همواره راهنمای ما بودهاند کمال تشکر را داریم.
فهرست مطالب
فصل 1
تجهیزات و لوازم پزشکی (تقسیمبندی تجهیزات پزشکی) 1
تجهیزات تهاجمی (Invasive Device) 2
تجهیزات غیرتهاجمی (Non Invasive Device) 2
تجهیزات تشخیصی 2
تجهیزات درمانی 3
تجهیزات معاینه عمومی 3
تجهیزات عمومی بیمارستان 3
تجهیزات بخش گوش و حلق و بینی (ENT) 3
تجهیزات بخش نوزادان و اطفال 3
تجهیزات بخش مغز و اعصاب 4
تجهیزات بخش جراحی 4
تجهیزات بخش اورژانس 4
تجهیزات بخش داخلی 4
تجهیزات آزمایشگاهی 4
تجهیزات تصویربرداری 4
وسایل زنان و زایمان 5
تجهیزات اتاق عمل 5
تجهیزات دندانپزشکی 5
تجهیزات مصرفی 5
فصل 2
آشنایی با نحوه عملکرد و استانداردهای دستگاههای اتاق عمل 7
چراغ اتاق عمل (چراغ سیالتیک) 9
الکتروکوتر (الکتروسرجری) 16
ابزار جراحی 23
تخت اتاق عمل 28
ساکشن 30
پمپ سرنگ 36
پمپ ضد درد (PCA) 44
گان و شان 47
تورنیکت 48
دستگاه لاپاروسکوپی 48
میکروسکوپ جراحی 49
فصل 3
آشنایی با دستگاههای قلبی و تنفسی 53
آشنایی با دستگاههای قلبی 54
الکتروشوک 54
الکتروشوک مغزی 62
پیس میکر 62
دستگاه پمپ قلب 65
دستگاه اکمو 67
هولتر مانیتورینگ 68
تردمیل 69
آشنایی با دستگاههای تنفسی 71
ماشین بیهوشی 71
ونتیلاتور 76
دستگاه کمک تنفسی CPAP 85
دستگاه کمک تنفسی BiPAP 88
اسپیرومتر تشویقی (انگیزشی) 91
دستگاه بادی باکس 92
برونکوسکوپی 93
نبولایزر 94
اکسیژن ساز خانگی 94
کپسول اکسیژن 97
دستگاه بخور سرد التراسونیک 100
بخور گرم 103
فصل 4
آشنایی با دستگاه دیالیزو بیمارهای خونی مرتبط 105
ماشین دیالیز 110
دیالیز صفاقی 119
دستگاه سنگشکن کلیه 120
یورتروسکوپ 122
سنگشکن درون اندامی (TUL) 123
دستگاه یوروداینامیک 125
فصل 5
آشنایی با دستگاههای تصویربرداری 129
تصویربرداری مبتنی بر اشعه ایکس 130
دستگاه رادیولوژی 132
دستگاه رادیولوژی پرتابل 137
رادیوگرافی پانورکس 138
دستگاه پروسسور رادیولوژی 139
فلوروسکوپی 141
آنژیوگرافی 142
ماموگرافی 144
دستگاه سیتیاسکن 145
تصویربرداری مبتنی بر میدانهای مغناطیسی 157
اصول میدان مغناطیسی 157
دستگاه MRI 159
تصویربرداری fMRI 166
تصویربرداری مبتنی بر امواج فراصوت 167
اصول امواج اولتراسوند 167
دستگاه سونوگرافی 168
دستگاه اکوکاردیوگرافی 178
دستگاه جنین یاب 179
روشهای تصویربرداری مبتنی بر تکنیکهای هستهای 181
دوربین گاما 182
دستگاه تصویربرداری SPECT 184
تصویربرداری PET 187
فصل 6
آشنایی با ساختار لیزرها و انواع لیزرهای موجود 189
ماهیت اشعه لیزر 190
انواع ليزرها 199
کاربردهای لیزر در پزشکی 205
کاربرد لیزر در دندان پزشکی 206
کاربرد در درمان بیماریهای پوستی 207
کاربرد لیزر در چشمپزشکی 208
استفاده از لیزر به عنوان چاقوی جراحی 209
استفاده از لیزر در فیزیوتراپی 210
موارد ایمنی کار با لیزر 211
فصل 7
آشنایی با انواع دستگاههای مانیتورینگ 213
انواع دستگاههای مانیتورینگ 214
دستگاه ثبت سیگنالهای قلبی (ECG) 214
دستگاه ثبت سیگنالهای مغزی (EEG) 221
دستگاه ثبت سیگنالهای ماهیچهای (EMG) 227
دستگاه پلی سومنوگرافی (PSG) 233
دستگاه پالس اکسیمتر (Pulse Oximetery) 236
دستگاه سنجش عمق بیهوشی (BIS) 243
دستگاه اسپیرومتر (Spirometer) 244
دستگاه کاپنوگراف (Capnograph) 246
دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی (Monitoring) 247
فصل 8
آشنایی با ابزارها و وسایل دندانپزشکی 257
یونیت و صندلی دندانپزشکی 258
صندلی دندانپزشکی 259
تابورهها 260
چراغ دندانپزشکی 261
کاسه کراشوار و دوش آب 263
بزاقکش 264
ساکشن مرکزی 264
کمپرسور 265
میز پزشک یا تابلت 266
اینسترومنتهای دندانپزشکی 267
دستگاه آمالگاماتور 269
دستگاه لایت کیور (Light Cure) 271
دستگاه بلیچینگ (bleaching) 272
دستگاه کاویترون (Cavitron) 273
دوربین داخل دهانی 275
اپکس لوکیتور 276
دستگاه رادیوگرافی دندان 277
رادیوگرافی سفالومتری (Cephalometric Radiography) 280
تصویر برداری دیجیتال در دندان پزشکی 281
سنسور RVG (Radio Viso Graphy) 281
اسکنرهای فسفرپلیت (PSP) 282
فصل 9
آشنایی با ابزار احیای مریض (CPR) 285
برقراری راه هوایی مصنوعی 286
راه هوایی دهانی .28
راه هوایی بینی 288
اینتوباسیون 289
تراکئوستومی 290
تجهیزات بخش CPR 292
تخت CPR 293
آمبوبگ 293
فصل 10
کنترل کیفی تجهیزات پزشکی 295
کالیبراسیون 296
فواید کنترل کیفی تجهیزات پزشکی 296
شرح آزمون کنترل کیفی برخی دستگاههای عمومی بیمارستانی 297
فواصل کنترل کیفی 304
تواناییهای مورد نیاز شخص انجامدهنده کنترل کیفی 304
تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه (PM) 305
فصل 11
تجهیزات معاینه عمومی 307
گوشی پزشکی (استتوسكوپ) 308
فشارسنج (Sphygmomanometer) 313
اتوسکوپ (Otoscope) 317
لارنگوسکوپ (Laryngoscope) 319
انواع لارنگوسکوپ 321
گلایدوسکوپ (ویدئو لارینگوسکوپ) 323
افتالموسکوپ (Ophthalmoscope) 324
چراغ پیشانی (Head Light) 328
گلوکومتر (تست قند خون) 329
چراغ معاینه 331
دستگاه اندوسکوپی 334
ادیومتری (شنوایی سنجی) 336
ونوسکوپ 337
ترمومتر (تب سنج) 338
نگاتوسکوپ 339
چکش معاینه 340
آبسلانگ 341
فصل 12
تجهیزات آزمایشگاهی 343
سانتریفوژ 344
اسپکتروفتومتر 345
اتوآنالایزر 346
سل کانتر (Cell Counter) 348
بلادگز 349
بن ماری 350
میکروسکوپ آزمایشگاهی 351
فصل 13
دستگاههای فیزیوتراپی 353
دیاترمی 354
دستگاه Stimulator 357
اولتراسوند 358
اولتراسوند تراپی 359
دستگاه شاک ویوتراپی 361
تشک مواج 362
فصل 14
تجهیزات بخش نوزادان 365
انکوباتور 366
فتوتراپی 368
بیلی روبین متر 369
وارمر نوزاد 370
فتال مانیتورینگ - تست نوار قلب جنین (NST) 372
بلندر نوزاد 373
دستگاه NCPAP 374
Bubble CPAP (بابل سی پپ) 377
تست شنوایی ABR:(Auditory Bainstem Response) 378
اُکسی هود 380
کات نوزاد 380
تخت احیای نوزاد 381
فصل 15
تجهیزات چشم پزشکی 383
اتورفرکتومتر/ کراتومتر 384
اسلیت لمپ 385
فوندوس کمرا 387
OCT(Optical coherence Tomograghy) 388
آنژیوگرافی چشم 389
توپوگرافی 390
دستگاه پنتاکم 390
رتینوسکوپ 390
لنزومتر 392
دستگاه فیکو 394
PD متر 395
پریمتری 395
فصل 16
تجهیزات استریل پزشکی 397
استریلیزاسیون به روش حرارتی 398
فور یا OVEN 398
اتوکلاو بخار 399
استریلیزاسیون به روش سرد 401
استریل به روش اتیلن اکساید 401
استریل به روش فرمالدئید 402
اتوکلاو پلاسما 403
رول استریل اتوکلاو 404
دستگاه سیلر 405
چراغ اشعۀ UV 406
اندیکاتور 407
سیفتی باکس 409
فهرست محتوايي 411
منابع 429